Resultatenrekening lezen en opstellen
Om te weten hoeveel winst of verlies er in een jaar wordt gemaakt, moet een bedrijf een resultatenrekening opstellen, ook wel de winst- en verliesrekening genoemd. Maar hoe lees je een resultatenrekening precies af, en hoe stel je er zelf 1 op? In dit artikel lees je alles over het lezen en opstellen van een resultatenrekening.
Wat is een resultatenrekening?
De resultatenrekening is een overzicht van de kosten en opbrengten van een bedrijf in een bepaald jaar.
De resultatenrekening is een onderdeel van de jaarrekening. De jaarrekening is een algemeen overzicht van de financiële situatie van een bedrijf. Verder bestaat de jaarrekening uit de balans en een toelichting van het bestuur op zowel de resultatenrekening als de balans.
Met de resultatenrekening kun je het bedrijfsresultaat in een bepaald jaar berekenen. Als het bedrijfsresultaat positief is, maakt een bedrijf winst. Als dit resultaat negatief is, maakt een bedrijf verlies. Omdat je met de resultatenrekening de winst of het verlies van een bedrijf berekent, wordt de resultatenrekening ook wel de winst- en verliesrekening genoemd.
De resultatenrekening geeft kosten en opbrengsten weer. Dit is niet hetzelfde als inkomsten en uitgaven. Eén voorbeeld van een verschil tussen deze twee is afschrijvingen. Afschrijvingen worden gerekend als kosten, maar zijn geen uitgaven. Als een bedrijf in een jaar bijvoorbeeld € 1.000 afschrijft op een bedrijfsauto, wordt deze € 1.000 niet betaald: het is geen uitgave. Wel wordt de waardevermindering van de bedrijfsauto gerekend tot de afschrijvingskosten. Ook kan het voorkomen dat een bedrijf uitgeleend geld krijgt terugbetaald. Het bedrijf krijgt dan wel geld binnen, maar heeft geen opbrengsten. Doordat de resultatenrekening gebruikmaakt van kosten en opbrengsten in plaats van uitgaven en inkomsten, geeft de resultatenrekening de winst of het verlies weer, niet het verschil in geld dat een bedrijf bezit.
Hoewel een resultatenrekening kijkt naar kosten en opbrengsten uit het verleden, wordt er in een exploitatiebegroting naar kosten en opbrengsten in de toekomst gekeken.
Wat is het verschil tussen de interne en externe resultatenrekening?
Het verschil tussen de interne en externe resultatenrekening is dat er meer (gevoelige) informatie op de interne resultatenrekening zal staan. Dit komt omdat de interne resultatenrekening gericht zal zijn op het management van het bedrijf en de externe versie op buitenstaanders.
Dat er überhaupt twee soorten resultatenrekening zijn, komt omdat grote bedrijven twee soorten verslaggevingen bijhouden: interne en externe verslaggeving. Er zijn dus een interne en externe balans en een interne en externe resultatenrekening.
De interne verslaggeving is alleen voor intern gebruik, terwijl de externe verslaggeving voor de buitenwereld is bestemd. Een bedrijf zal niet alle informatie over het bedrijf met de buitenwereld willen delen: de concurrentie kan hier dan gebruik van maken. Zo zullen zaken als de winstmarge per product wel op de interne resultatenrekening, maar niet op de externe resultatenrekening komen. De interne resultatenrekening zal zo meer gedetailleerd zijn dan de externe versie.
De interne resultatenrekening is vooral gericht op het management van het bedrijf, dat de gegevens in de resultatenrekening kan gebruiken om beter beleid in het bedrijf te voeren. De externe verslaggeving wordt gepubliceerd en kan door buitenstaanders worden gebruikt om meer informatie over het bedrijf te krijgen.
Wat zijn de verschillen tussen een resultatenrekening en een balans?
De resultatenrekening en de balans worden soms verward, maar zijn niet hetzelfde. De resultatenrekening geeft stroomgrootheden weer: grootheden die je kunt meten over een bepaalde periode. De grootheden op de resultatenrekening worden gemeten per jaar. Zo kun je bijvoorbeeld de omzet per jaar, overheadkosten per jaar en de vennootschapsbelasting per jaar op de resultatenrekening terugvinden. De balans bestaat enkel uit voorraadgrootheden: deze grootheden meet je op een bepaald moment. Zo kun je op de balans bijvoorbeeld het eigen vermogen, de waarde van de activa of de grootte van een schuld op 1 januari vinden.
Hoe stel je een resultatenrekening op?
Hieronder zie je hoe een lege externe resultatenrekening eruitziet. Vervolgens laten we daaronder zien hoe je de verschillende posten berekent.
De netto omzet bestaat uit de opbrengsten die worden behaald met het verkopen van producten en diensten. Je kunt de netto omzet berekenen door de prijs van producten of diensten te vermenigvuldigen met de afzet.
Stel je voor dat een fabrikant van klokken 5.000 klokken verkoopt voor € 20 per stuk. De omzet is dan 5.000 × € 20 = € 100.000. De inkoopwaarde van de omzet zijn de kosten van het inkopen van de klokken. Let erop dat deze waarde onder andere afhankelijk is van de voorraadwaarderingsmethode die een bedrijf gebruikt. Echter, in dit voorbeeld is de inkoopprijs voor één klok € 8. De inkoopwaarde van de omzet is dan 5.000 × € 8 = € 40.000. Met deze gegevens kun je dan het bruto omzetresultaat berekenen. Het bruto omzetresultaat is het verschil tussen de verkoopwaarde en de inkoopwaarde van de omzet.
Als je het bruto omzetresultaat weet, kun je het netto omzetresultaat berekenen door de overheadkosten te gebruiken. De overheadkosten zijn kosten die niks met de productie te maken hebben. De vaste lasten zijn onderdeel van de overheadkosten. Andere voorbeelden zijn administratiekosten, personeelskosten, marketingkosten, afschrijvingskosten en huisvestingskosten. Stel je voor dat een bedrijf de volgende overheadkosten heeft:
- Administratiekosten: € 1.000
- Personeelskosten: € 19.000
- Huisvestingskosten: € 4.000
- Afschrijvingskosten: € 2.000
De totale overheadkosten zijn dan € 1.000 + € 19.000 + € 4.000 + € 2.000 = € 26.000. Met de totale overheadkosten kun je het netto omzetresultaat berekenen:
Na het netto omzetresultaat kun je het resultaat voor winstbelasting berekenen. Om dit te kunnen berekenen, moet je eerst weten wat het financieringsresultaat is. Het financieringsresultaat is het verschil tussen de interestbaten en de interestlasten. De interestbaten zijn de rente en dividend die een onderneming ontvangt als het een deel van het eigen vermogen in aandelen, obligaties of leningen heeft gestoken. Andersom kan het ook zo zijn dat een onderneming geld heeft geleend en hierover rente moet betalen. Deze rentebetaling hoort bij de interestlasten.
Het financieringsresultaat kan zowel positief als negatief zijn. Als de interestbaten hoger zijn dan de interestlasten, is het financieringsresultaat positief. Het resultaat voor winstbelasting zal dan hoger zijn dan het bruto omzetresultaat. Andersom kan het ook zo zijn dat de interestlasten hoger zijn dan de interestbaten, waardoor een negatief financieringsresultaat ontstaat. In dit geval is het resultaat voor winstbelasting lager dan het bruto omzetresultaat.
Stel je voor dat de onderneming in het voorbeeld de volgende interestbaten en interestlasten heeft:
- Ontvangen dividend: € 500
- Ontvangen rente: € 800
- Betaalde rente: € 2.300
De interestbaten zijn dan € 500 + € 800 = € 1.300. De interestlasten zijn € 2.300. Het financieringsresultaat is dan € 1.300 - € 2.300 = - € 1.000. Met dit financieringsresultaat kun je het resultaat voor winstbelasting berekenen:
Na het resultaat voor winstbelasting kun je het resultaat na winstbelasting berekenen. Het verschil tussen deze twee is de vennootschapsbelasting. De vennootschapsbelasting wordt berekend over het resultaat voor winstbelasting. Als deze onderneming € 5.000 aan vennootschapsbelasting betaalt, krijg je de volgende resultatenrekening:
Hoe lees je een resultatenrekening af?
Het aflezen van een resultatenrekening vertelt je veel over een bedrijf. Hieronder gaan we kijken naar de resultatenrekening van Just Eat Takeaway, het moederbedrijf van Thuisbezorgd.nl. We leggen de resultatenrekeningen uit 2019 en 2020 naast elkaar. Zoals je misschien wel weet biedt Just Eat Takeaway bezorgservices aan voor voedsel in verschillende landen. De onderstaande resultatenrekening bevat de gecombineerde inkomsten en uitgaven van alle landen waarin Just Eat Takeaway actief is. Alle getallen zijn afkomstig uit de betreffende jaarverslagen van Just Eat Takeaway en zijn in miljoenen euro's.
| Miljoenen € | 2020 | 2019 |
|---|---|---|
| Omzet | 2.042 | 416 |
| Koerierskosten | 712 | 70 |
| Orderverwerkingskosten | 193 | 41 |
| Personeelskosten | 464 | 112 |
| Overige bedrijfskosten | 608 | 233 |
| Afschrijvingen | 172 | 38 |
| Operationeel verlies | 107 | 78 |
| Aandeel in de resultaten van partnerbedrijven en joint ventures | 16 | - |
| Financiële inkomsten | 3 | 0 |
| Financiële uitgaven | 29 | 16 |
| Overige inkomsten en uitgaven | 2 | 6 |
| Uitgaven m.b.t. inkomstenbelasting | 4 | 27 |
| Verlies over de periode | 151 | 115 |
| Overig substantieel verlies/winst over de periode | 34 | 12 |
| Totaal verlies over de periode | 185 | 103 |
In deze resultatenrekening zie je dat de omzet in 2020 veel hoger is dan in 2019: deze is bijna vijf keer zo hoog. Eén van de oorzaken die hiervoor in de toelichting wordt genoemd is de overname van het bedrijf Just Eat door Takeaway.com, waardoor Just Eat Takeaway is ontstaan. Deze overname werd vastgelegd op 15 april 2020. De omzet van Just Eat is wel meegenomen vanaf deze datum, maar niet daarvoor, waardoor de totale omzet van Just Eat Takeway in 2020 veel hoger was dan in 2019.
Ook is de omzet gestegen door de coronapandemie, aangezien er veel meer mensen maaltijden lieten bezorgen in plaats van uit eten gingen in deze periode. De omzet van Just Eat Takeaway bestaat volgens de toelichting vooral uit de commissies die restaurants betalen om gebruik te kunnen maken van de services Just Eat Takeaway. Deze commissies verschillen per land.
Niet alleen de omzet is hoger in 2020 dan in 2019, ook zijn de kosten hoger: door uitbreidingen, overnames en de hogere afzet stegen de afzondelijke kosten. Just Eat Takeaway had in 2020 meer orders dan in 2019, en daarvoor waren meer koeriers nodig. Hierdoor stegen de koerierskosten. Daarnaast zijn de kosten voor het overige personeel gestegen, door de sterke groei in orders en de uitbreidingen. Deze kosten bestaan zowel uit salarissen als de verschillende sociale premies die in verschillende landen moeten worden betaald.
Bovendien is ook de stijging in de overige kosten en afschrijvingen vooral veroorzaakt door de overname van Just Eat en de groei van de organisatie. Het totaal van de kosten was in zowel 2019 als 2020 hoger dan de omzet. Hierdoor leed Just Eat Takeaway in beide jaren een operationeel verlies. Het operationeel verlies is hetzelfde als het netto omzetresultaat, omdat het operationeel verlies het saldo van de omzet min de inkoopkosten en de overheadkosten weergeeft. Omdat er een operationeel verlies was en geen winst, is het bruto omzetresultaat negatief.
Just Eat Takeaway had verschillende andere baten en lasten. In 2020 ontstond er een verlies van €16 miljoen op de post 'aandeel in de resultaten van partnerbedrijven en joint ventures'. Volgens de toelichting komt dit door het aandeel dat Just Eat Takeaway bezat in een Braziliaanse associate en een Mexicaanse joint venture, die beiden verlies leden. Beide ondernemingen zijn stopgezet. Hiernaast had Just Eat Takeaway verschillende andere baten en lasten, onder andere door verschillende leningen die het bedrijf is aangegaan.
Verschillende afschrijvingen en verliezen konden in 2020 worden afgetrokken van de winst, waardoor de betaalde inkomensbelasting in 2020 lager uitviel dan in 2019. Doordat de lasten in zowel 2019 als 2020 hoger waren dan de baten, is het financieringsresultaat in beide jaren negatief, en valt het resultaat voor winstbelasting lager uit dan het bruto omzetresultaat.
Het netto omzetresultaat viel in zowel 2019 als 2020 nog wat lager uit dan het bruto omzetresultaat. Dit komt omdat er nog wat verder substantieel verlies werd geleden. Volgens de toelichting komt dit vooral door een waardeverlies in investeringen en wisselkoersverschillen. Hierdoor kwam Just Eat Takeaway uit op een verlies van € 103 miljoen in 2019 en € 151 in 2020.
De jaarcijfers over 2020 werden gepubliceerd in maart 2021. Hoewel Just Eat Takeaway in 2020 verlies leed (en ook meer verlies dan in 2019), leidde de publicatie van de cijfers tot een stijging van 4% van de koers van de aandelen van Just Eat Takeaway. Beleggers waren dus ondanks het verlies positief over de jaarcijfers. Het verlies werd veroorzaakt door de overnames en uitbreidingen van Just Eat Takeaway. Verder blijkt uit de toelichting op de cijfers dat winst maken niet het doel van Just Eat Takeaway is: het doel van het bedrijf is om een zo hoog mogelijk marktaandeel te behalen. De extra kosten die worden veroorzaakt door uitbreidingen en overnames hebben zo als doel om op de langere termijn meer winst te maken. Hierdoor lijkt Just Eat Takeaway ondanks het verlies een gezond bedrijf.
Welke informatie staat niet op de resultatenrekening?
Er is een aantal zaken die je niet kunt afleiden uit de resultatenrekening. Je weet aan de hand van de resultatenrekening bijvoorbeeld niet:
- Welke producten er voor welke prijs zijn verkocht;
- Hoeveel geld er precies is uitgegeven aan een bepaalde overhead-categorie (het salaris van mensen op de administratie-afdeling bijvoorbeeld);
Om dit informatietekort op te lossen, zit er in de jaarrekening ook altijd een bestuursverslag en toelichtingen op de balans en resultatenrekening. In deze toelichtingen wordt meer informatie gegeven over de verschillende kosten en opbrengsten, en hoe het bedrijf zich verder heeft ontwikkeld. Hoe uitgebreid deze toelichtingen zijn, hangt ervan af of de toelichtingen voor intern of extern gebruik zijn: bij de interne toelichtingen zal meer informatie zijn inbegrepen dan bij de externe toelichtingen.
Video
Wil je meer weten over de resultatenrekening? Bekijk dan zeker onderstaande uitlegvideo:
