Gratis verzending vanaf 30 euro
Digitaal te lezen in de app
Alles wat je moet weten over het staatsexamen
De eindexamens worden ieder jaar door ongeveer 200.000 leerlingen van het regulier onderwijs gemaakt. De eindexamens zijn het laatste onderdeel van het VMBO-, HAVO- of VWO-diploma. Ook als je geen regulier onderwijs volgt, is het toch mogelijk om deze diploma’s te halen. De overheid biedt namelijk een alternatieve mogelijkheid om je diploma te halen: het staatsexamen. Op deze pagina kun je hier alles over lezen.
Wat is het staatsexamen?
Het staatsexamen is een alternatieve manier om eindexamen te doen. Deze wordt niet geregeld door de overheid, maar door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).
Waaruit bestaat het staatsexamen?
Het staatsexamen bestaat uit twee verplichte onderdelen; het centraal examen en het college-examen.
Centraal examen
Het centraal examen van het staatsexamen is exact gelijk aan het centraal examen van het reguliere onderwijs. Het centraal examen van het staatsexamen en van het reguliere onderwijs vinden op hetzelfde moment plaats. Dit is ieder jaar in mei en juni. Ook is het mogelijk om het staatsexamen te herkansen, mits je daardoor kan slagen. De herexamens van het staatsexamen worden gehouden in juni en zijn gelijk aan de herexamens van het reguliere onderwijs. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor de inhoud en de exameneisen.
College-examen
Het college-examen wordt in plaats van de schoolexamens afgenomen. Het college-examen is een mondeling examen. Sommige vakken hebben daarnaast ook nog een schriftelijk deel. Het college-examen vindt plaats in mei t/m juli en de data verschillen per regio. In de video hieronder zie je een voorbeeld van hoe een mondeling examen wiskunde in zijn werking gaat:
Verschillen tussen het staatsexamen en het regulier onderwijs
- Je hebt geen vooropleiding nodig om het staatsexamen af te leggen.
- Je hoeft niet naar school te gaan en bent zelf verantwoordelijk om de examenstof te leren.
- Je hoeft niet in alle vakken examen te doen.
- Je kan er voor kiezen om alleen deelcertificaten te behalen.
- Je kunt geen eindexamen doen in de vakken lichamelijke opvoeding en CKV.
Gelijkenissen tussen het staatsexamen en het regulier onderwijs
- De eisen aan de examens zijn gelijk.
- Het centraal examen van het staatsexamen en het regulier onderwijs zijn gelijk.
- De diploma’s zijn gelijk.
Voor wie is het staatsexamen?
Je kunt kiezen om staatsexamen te doen om verschillende redenen. De staatsexamens zijn met name bedoeld voor de volgende kandidaten:
- Leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. Vaak zijn dat leerlingen die onderwijs volgen op het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Dit zijn scholen voor leerlingen met een lichamelijke of geestelijke beperking.
- Leerlingen van scholen die niet door de overheid worden bekostigd. Denk hier bijvoorbeeld aan privéscholen.
- Hoogbegaafde kinderen die zijn uitgevallen in het reguliere onderwijs en zich daardoor (al dan niet zelfstandig) op een andere manier dienen voor te bereiden op de eindexamens.
- Leerlingen die zijn gezakt of afgewezen in het reguliere onderwijs en het jaar erop zelfstandig hun diploma willen halen.
- Schoolverlaters die op een later moment alsnog hun diploma willen behalen.
- Leerlingen die een extra vak zoals Fries of Spaans willen doen, maar het vak wordt niet door de eigen school onderwezen. Hierbij is het belangrijk dat de leerlingen op de eigen school wel al examen doen in een volledig vakkenpakket. Het extra vak telt dan ook mee bij de bepaling van de einduitslag.
- Iedereen die een middelbare schooldiploma wil halen en zich daarvoor zelfstandig voorbereid of met behulp van particulier (thuis)onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan militairen, ouderen of gedetineerden.
- In uitzonderlijke situaties kunnen dit ook leerlingen zijn die in de topsport zitten. Meestal leggen zij de examens af op hun eigen school.
Waar kun je staatsexamen doen?
Wanneer je staatsexamen doet, moet je zowel het centraal examen als het college-examen op specifieke plaatsen in Nederland maken. Voor het centraal examen en het schriftelijk deel van het college-examen kun je terecht in Amsterdam, Arnhem, Bunnik (alleen eerste tijdvak), Eindhoven, Groningen en Rotterdam. Wanneer je deze examens digitaal aflegt kun je dit doen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle. Voor het mondeling examen kun je terecht in Ede, Tilburg en Zwolle.
Ook als je in Caribisch Nederland woont, kun je staatsexamen doen. Check voor meer informatie over staatsexamen in Caribisch Nederland de website van DUO.
Hoe kun je je voorbereiden?
Doe jij dit jaar staatsexamen? Dan kun je vast en zeker goede hulp gebruiken om te slagen. Voor het college-examen kun je oefenmateriaal van DUO gebruiken. Voor het centraal examen biedt ExamenOverzicht de ultieme voorbereiding:
- De samenvattingen van ExamenOverzicht zorgen ervoor dat je de examenstof zo snel mogelijk leert. De tekst is bondig en heel makkelijk te begrijpen. De samenvattingen bestaan uit een unieke mix van theorie, oefenvragen, begrippen en video’s. Zo kun je zelf kiezen hoe jij de stof wilt leren.
- De oefenboeken van ExamenOverzicht zijn het grote geheim om het staatsexamen te behalen! Slagen voor het centraal examen met hoge cijfers komt neer op oefenen. De oefenboeken bestaan uit instapvragen, oude examenvragen en unieke examenvragen. Hiermee haal je de meest uitgebreide oefenvragen in huis. Uiteraard worden ook de antwoorden opgenomen, zodat je direct kan zien of je de vragen juist hebt beantwoord.
Wat zijn de kosten van het staatsexamen?
Er zijn kosten verbonden aan het staatsexamen. De kosten in 2024 bedragen € 144 per vak. Voor een vak met alleen een college-examen betaal je € 71. Voor een volledig examenprogramma (staatsexamen doen in alle vakken die leiden tot één diploma) betaal je € 720,- per jaar. Je betaalt via iDEAL bij de aanmelding. Meer informatie over de kosten vind je op de website van DUO kosten van het staatsexamen.
Hoe kun je je aanmelden?
Indien je staatsexamen wilt doen, dan moet je je op de website van DUO aanmelden voor het staatsexamen. De periode voor aanmelden is van 15 oktober tot en met 31 december. Je kan dan het examen in het volgende kalenderjaar doen.
Wanneer ben je geslaagd voor het staatsexamen?
De slagingseisen voor het staatsexamen zijn gelijk aan de slagingseisen van het reguliere centraal eindexamen op VMBO, HAVO of VWO. Het kan natuurlijk voorkomen dat je in het verleden al eens eindexamen hebt gedaan, waardoor je al een (gedeeltelijke) cijferlijst in bezit hebt. Wanneer je om welke reden dan ook staatsexamen doet in één of slechts enkele vakken (deelstaatsexamen), dienen alle behaalde cijfers samen te voldoen aan de algemene slagingseisen.
Het is belangrijk om te onthouden dat een behaalde cijferlijst niet meer bij de uitslagbepaling wordt betrokken, wanneer deze langer dan 10 jaar geleden behaald is.
Veelgestelde vragen over het staatsexamen
De regels en eisen van het staatsexamen kunnen best ingewikkeld zijn. We begrijpen dat je na het lezen van dit artikel wellicht toch nog een vraag hebt. Daarom geven we hieronder antwoord op veelgestelde vragen over de staatsexamens:
Hoeveel mensen doen er jaarlijks staatsexamen?
In 2023 maakten 8.349 personen het staatsexamen VMBO, HAVO of VWO.
Hoe lang zijn behaalde certificaten geldig bij het staatsexamen?
Behaalde certificaten van losse vakken zijn 10 jaar geldig. Wanneer je staatsexamen hebt gedaan, maar nog niet genoeg cijfers hebt binnengehaald voor een compleet diploma, dien je de resterende vakken binnen 10 jaar te halen.
Heb je als gezakte VWO'er recht op een HAVO-diploma?
Je hebt als gezakte VWO'er geen direct recht op een HAVO-diploma. Het is daarnaast niet mogelijk om examen te doen in één vak op HAVO-niveau, om zo alsnog een HAVO-diploma te behalen. Deze constructie stond ook wel bekend als het vangnet VWO. Het zorgde ervoor dat VWO'ers hun cijferlijst als het ware om konden zetten naar een HAVO-diploma. Ze hoefden hiervoor in principe maar in één vak op HAVO-niveau examen te doen. Een aantal jaar geleden heeft de onderwijsinspectie hier een stokje voor gestoken. Wanneer je nu als VWO'er een HAVO-diploma wilt behalen, zul je examen moeten doen in een geheel vakkenpakket op HAVO-niveau. Dit kun je via staatsexamens doen door je uiterlijk vóór 1 januari in te schrijven.
Kun je ook staatsexamen doen als leerling van een reguliere onderwijsinstelling?
Leerlingen die ingeschreven staan in het reguliere voortgezet onderwijs kunnen alleen examen doen binnen hun eigen school. Het is niet mogelijk om binnen een vakkenpakket examens te verdelen over staatsexamens en examens op de eigen school. Echter, wanneer een bepaald vak niet gegeven wordt op de eigen school, kan dit wél via staatsexamens worden afgenomen. Hierbij is het belangrijk dat de leerling examen heeft gedaan in een compleet vakkenpakket op de eigen school.
Zijn de samenvattingen en oefenboeken van ExamenOverzicht geschikt als voorbereiding op het staatsexamen?
De samenvattingen en oefenboeken van ExamenOverzicht zijn een goede voorbereiding op het centrale deel van het staatsexamen. Het centrale deel is namelijk gelijk aan het centraal examen (CE) op het reguliere onderwijs. Let er wel op dat de samenvattingen en oefenboeken wellicht minder nauw aansluiten op het college deel van de staatsexamens. Het college deel is namelijk gebaseerd op de schoolexamens en wordt niet centraal geregeld. Je kunt het natuurlijk wel ter ondersteuning op het college deel gebruiken.
