Alles wat je moet weten over het staatsexamen

De eindexamens worden ieder jaar door ongeveer 200.000 leerlingen van het regulier onderwijs gemaakt. De eindexamens zijn het laatste onderdeel van het VMBO-, HAVO- of VWO-diploma. Ook als je geen regulier onderwijs volgt, is het toch mogelijk om deze diploma’s te halen. De overheid biedt namelijk een alternatieve mogelijkheid om je diploma te halen: het staatsexamen. Op deze pagina kun je hier alles over lezen.

Wat is het staatsexamen?

Het staatsexamen is een alternatieve manier om eindexamen te doen. Deze wordt niet geregeld door de overheid, maar door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

Waaruit bestaat het staatsexamen?

Het staatsexamen bestaat uit twee verplichte onderdelen; het centraal examen en het college-examen.

Centraal examen

Het centraal examen van het staatsexamen is exact gelijk aan het centraal examen van het reguliere onderwijs. Het centraal examen van het staatsexamen en van het reguliere onderwijs vinden op hetzelfde moment plaats. Dit is ieder jaar in mei en juni. Ook is het mogelijk om het staatsexamen te herkansen, mits je daardoor kan slagen. De herexamens van het staatsexamen worden gehouden in juni en zijn gelijk aan de herexamens van het reguliere onderwijs. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor de inhoud en de exameneisen.

College-examen

Het college-examen wordt in plaats van de schoolexamens afgenomen. Het college-examen is een mondeling examen. Sommige vakken hebben daarnaast ook nog een schriftelijk deel. Het college-examen vindt plaats in mei t/m juli en de data verschillen per regio. Check de volgende video voor meer uitleg over het mondeling staatsexamen:

Verschillen tussen het staatsexamen en het regulier onderwijs

• Je hebt geen vooropleiding nodig om het staatsexamen af te leggen.
• Je hoeft niet naar school te gaan en bent zelf verantwoordelijk om de examenstof te leren.
• Je hoeft niet in alle vakken examen te doen.
• Je kan er voor kiezen om alleen deelcertificaten te behalen.
• Je kunt geen eindexamen doen in de vakken lichamelijke opvoeding en CKV.

Gelijkenissen tussen het staatsexamen en het regulier onderwijs

• De eisen aan de examens zijn gelijk.
• Het centraal examen van het staatsexamen en het regulier onderwijs zijn gelijk.
• De diploma’s zijn gelijk.

Voor wie is het staatsexamen?

Je kunt kiezen om staatsexamen te doen om verschillende redenen. De staatsexamens zijn met name bedoeld voor de volgende kandidaten:

• Leerlingen die onderwijs volgen op het voortgezet speciaal onderwijs (vso). Dit zijn scholen voor leerlingen met een lichamelijke of geestelijke beperking.
• Leerlingen van privéscholen, die niet door de overheid worden bekostigd.
• Leerlingen die in de topsport zitten.
• Hoogbegaafde kinderen die sneller door een leertraject gaan dan leerlingen uit het reguliere onderwijs.
• Leerlingen die gezakt zijn in het reguliere onderwijs en het jaar erop zelfstandig hun diploma willen halen.
• VWO'ers van het regulier onderwijs, die zwak de eindexamens ingaan.
• Leerlingen die een extra vak zoals Fries of Spaans willen doen, maar het vak wordt niet door de eigen school onderwezen.
• Bepaalde individuen als militairen, ouderen en gedetineerden.

Vangnet VWO

Eindexamenkandidaten van het VWO die tijdens de schoolexamens zwak staan en denken te zakken voor het VWO, kunnen middels het staatsexamen het HAVO diploma behalen. Als je in minimaal één vak staatsexamen doet op de HAVO en daar een voldoende voor haalt, dan kan je de andere vakken, die je op het VWO hebt gemaakt, laten omzetten tot een HAVO-diploma. Je mag daarbij één vak van het VWO laten vallen. Let op: er moet altijd een vakkenpakket overblijven dat past binnen de HAVO-profielen. Ook moet je jezelf vóór 1 januari inschrijven voor één of meerdere staatsexamens HAVO.

Hoeveel mensen doen er staatsexamen?

In 2021 maakten ongeveer 8700 personen het staatsexamen VMBO, HAVO of VWO.

Waar kun je staatsexamen doen?

Wanneer je staatsexamen doet, moet je zowel het centraal examen als het college-examen op specifieke plaatsen in Nederland maken. Voor het centraal examen en het schriftelijk deel van het college-examen kun je terecht in Amsterdam, Arnhem, Bunnik, Eindhoven, Groningen en Rotterdam. Wanneer je deze examens digitaal aflegt kun je dit doen in Amsterdam, Eindhoven en Zwolle. Voor het mondeling examen kun je terecht in Amersfoort, Tilburg en Zwolle.

Ook als je in Caribisch Nederland woont, kun je staatsexamen doen. Check voor meer informatie over staatsexamen in Caribisch Nederland de website van DUO.

Hoe kun je je voorbereiden?

Doe jij dit jaar staatsexamen? Dan kun je vast en zeker goede hulp gebruiken om te slagen. Voor het college-examen kun je oefenmateriaal van het DUO gebruiken. Voor het centraal examen biedt ExamenOverzicht de ultieme voorbereiding:

• De samenvattingen van ExamenOverzicht zorgen ervoor dat je de examenstof zo snel mogelijk leert. De tekst is bondig en heel makkelijk te begrijpen. De samenvattingen bestaan uit een unieke mix van theorie, oefenvragen, begrippen en video’s. Zo kun je zelf kiezen hoe jij de stof wilt leren.
• De oefenboeken van ExamenOverzicht zijn het grote geheim om het staatsexamen te behalen! Slagen voor het centraal examen met hoge cijfers komt neer op oefenen. De oefenboeken bestaan uit instapvragen, oude examenvragen en unieke examenvragen. Hiermee haal je de meest uitgebreide oefenvragen in huis. Uiteraard worden ook de antwoorden opgenomen, zodat je direct kan zien of je de vragen juist hebt beantwoord.

Wat zijn de kosten van het staatsexamen?

Er zijn kosten verbonden aan het staatsexamen. De kosten in 2023 bedragen € 144 per vak. Voor een vak met alleen een college-examen betaal je € 71. Voor een volledig examenprogramma (staatsexamen doen in alle vakken die leiden tot één diploma) betaal je € 720,- per jaar. Je betaalt via iDEAL bij de aanmelding. Meer informatie over de kosten vind je op de website van het DUO kosten van het staatsexamen.

Hoe kun je je aanmelden?

Indien je staatsexamen wilt doen, dan moet je je op de website van het DUO aanmelden voor het staatsexamen. De periode voor aanmelden is van 15 oktober tot en met 31 december. Je kan dan het examen in het volgende kalenderjaar doen.