Schenken
Als je wilt, kun je geld geven aan bijvoorbeeld je partner, kinderen of kleinkinderen zonder daarvoor iets terug te vragen. Dit is een schenking. Als je in Nederland geld wilt schenken, moet je hier echter ook schenkbelasting over betalen. Het belastingpercentage dat je betaalt hangt af van de hoeveelheid geld die je schenkt en van wie de ontvanger van het geld is. In dit artikel lees je alles over schenken en het berekenen van schenkbelasting.
Wat is schenken?
Schenken is het geven van geld terwijl je nog leeft, zonder dat je daar iets voor terug vraagt. Hierdoor wordt de schenker armer en de ontvanger van de schenking rijker. Schenken wordt ook wel een overeenkomst zonder tegenprestatie of een overeenkomst om niet genoemd. Hoewel schenken in dit geval een ‘overeenkomst’ wordt genoemd, hoeft de schenking niet officieel te worden vastgelegd. In plaats hiervan kan een schenking ook mondeling worden overeengekomen.
Schenken lijkt erg op erven: in beide gevallen ontvang je geld zonder daar iets voor terug te hoeven doen. Het verschil tussen de twee is dat je bij een erfenis geld ontvangt van een overleden persoon, terwijl de gever van een schenking nog leeft. Bij zowel schenken als erven betaal je belasting: bij schenken betaal je schenkbelasting en bij erven betaal je erfbelasting.
De tarieven tussen schenk- en erfbelasting zijn vergelijkbaar. Dit is gedaan met een reden. Stel je voor dat de erfbelasting veel hoger zou zijn dan de schenkbelasting. Als een ouder dan geld zou willen nalaten aan een kind, zou het in dat geval financieel aantrekkelijker zijn om al het geld vóór het overlijden te schenken, omdat er dan minder belasting wordt betaald. Andersom zou het ook zo kunnen zijn dat de schenkbelasting veel hoger is dan de erfbelasting. In dit geval zou het financieel aantrekkelijker zijn voor ouders om geen geld te schenken, maar hiermee te wachten tot zij overlijden.
Wat is schenkbelasting?
Schenkbelasting is de belasting die de ontvanger van de schenking over de schenking betaalt. De hoogte van de schenkbelasting hangt af van de ontvanger en de waarde van de schenking. Met de ontvanger wordt bedoeld wat de relatie is van de ontvanger van de schenking tot degene die de schenking geeft. Een kind betaalt bijvoorbeeld minder schenkbelasting dan een kleinkind. De precieze belastingpercentages worden jaarlijks aangepast en zijn voor 2021 als volgt:
| Waarde schenking | Partner en (pleeg- of stief-)kinderen betalen | Kleinkinderen en verdere afstammelingen betalen | Overige personen betalen |
|---|---|---|---|
| € 0 - € 128.750 | 10% | 18% | 30% |
| € 128.751+ | 20% | 36% | 40% |
Het belastingpercentage is proportioneel: als het geschonken bedrag stijgt, dan stijgt het betaalde belastingpercentage ook.
Er bestaan verschillende vrijstellingen van de schenkbelasting. Deze vrijstellingen zijn vergelijkbaar met de belastingvrije voet bij de inkomstenbelasting. Er zijn twee soorten vrijstellingen: jaarlijkse en eenmalig verhoogde vrijstellingen.
Jaarlijkse vrijstellingen
De jaarlijkse vrijstelling kan ieder jaar worden gebruikt en heeft geen bestedingsdoel. De ontvanger mag zelf beslissen waarvoor de schenking wordt gebruikt.
De tarieven van de jaarlijkse vrijstellingen zijn als volgt (2021):
| Wie schenkt aan wie? | Bestedingsdoel | Belastingvrij bedrag | Voorwaarden |
|---|---|---|---|
| Ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Dat beslist het kind zelf | € 6.604 |
|
| Anders dan van ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Dat beslist de ontvanger zelf | € 3.244 |
|
Eenmalig verhoogde vrijstellingen
De eenmalig verhoogde vrijstelling mag niet ieder jaar worden gebruikt. In plaats hiervan mag de ontvanger éénmaal geld ontvangen met een hogere vrijstelling. Er zijn verschillende belastingvrije bedragen bij de eenmalig verhoogde vrijstelling. Dit bedrag hangt af van de schenker en de ontvanger en van het bestedingsdoel. Hieronder vind je de tarieven van de eenmalig verhoogde vrijstellingen (2021):
| Wie schenkt aan wie? | Bestedingsdoel | Belastingvrij bedrag |
|---|---|---|
| Ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Dat beslist het kind zelf | € 26.881 |
| Ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Een dure studie | € 55.996 |
| Ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Een eigen woning | € 105.302 |
| Anders dan van ouder(s) aan (pleeg- of stief-)kind | Een eigen woning | € 105.302 |
Aan de eenmalig verhoogde vrijstellingen worden vaak nog verdere voorwaarden gesteld. Er kunnen bijvoorbeeld eisen worden gesteld aan de leeftijd van de ontvanger van de schenking, of aan de periode waarin de schenking mag worden gebruikt. Ook mag je geen eenmalig verhoogde vrijstelling gebruiken als je partner al eerder een eenmalig verhoogde vrijstelling heeft ontvangen.
Verder mag de eenmalig verhoogde vrijstelling niet in combinatie met de jaarlijkse vrijstelling worden gebruikt. Als je bijvoorbeeld van je ouders belastingvrij € 105.302 krijgt om bij te dragen aan het kopen van een huis, dan mogen je ouders je niet ook nog belastingvrij € 6.604 schenken. Over deze schenking moet uiteraard belasting worden betaald. Wel mag je van meerdere mensen maximaal € 105.302 ontvangen, zolang deze schenkers geen partners zijn. Net zoals bij de jaarlijkse vrijstellingen worden schenkingen van beide afzonderlijke ouders bij elkaar opgeteld en als één schenking gerekend.
Hoe bereken je de schenkbelasting?
Om het bedrag dat je betaalt aan schenkbelasting te berekenen, is het belangrijk om eerst uit te vinden of je vrijstellingen kunt gebruiken, en zo ja, welke dit zijn. Dit hangt af van je relatie tot de schenker, het bestedingsdoel van de schenking en het geschonken bedrag. Hieronder een aantal voorbeelden van hoe je de schenkbelasting berekent.
Voorbeeld 1
Je ouders zijn gescheiden en willen je allebei € 150.000 schenken om te gebruiken voor het kopen van je eigen huis.
Het bestedingsdoel is het kopen van een huis. Je kunt in dat geval, mits je niet eerder een eenmalig verhoogde vrijstelling hebt gebruikt, de eenmalig verhoogde vrijstelling van € 105.302 voor het kopen van een eigen woning gebruiken. De twee afzondelijke schenkingen van € 150.000 moeten als één schenking worden gezien. Schenkingen van afzonderlijke ouders worden namelijk als één schenking gezien, ook al zijn zij gescheiden. Je kunt de eenmalig verhoogde vrijstelling dus maar eenmalig gebruiken. Het bedrag waarover je dan belasting betaalt is € 300.000 - € 105.302 = € 194.698.
Omdat de schenking een schenking van ouders aan een kind betreft, moet over de eerste € 128.750 10% belasting worden betaald. Het resterende bedrag is dan € 194.698 - € 128.750 = € 65.948. Hierover wordt 20% belasting betaald. Het totale belastingbedrag is dan € 128.750 × 10% + € 65.948 × 20% = € 26.064,60. Na het betalen van de schenkbelasting houd je van de schenking dus € 300.000 - € 26.064,60 = € 273.933,40 over.
Voorbeeld 2
Je ontvangt een schenking van € 60.000 van je grootouders om een dure studie mee te bekostigen.
Als je bestedingsdoel is om een dure studie te bekostigen, kun je de eenmalig verhoogde vrijstelling hiervoor alleen gebruiken als de schenking afkomstig is van je ouder(s). Bij een schenking van je grootouders kun je de eenmalig verhoogde vrijstelling van € 55.996 dus niet gebruiken. In plaats hiervan kun je de jaarlijkse vrijstelling van € 3.244 voor schenkingen van grootouders aan kleinkinderen gebruiken. Je betaalt dan over € 60.000 - € 3.244 = € 56.756 belasting. Het belastingpercentage dat hierover moet worden betaald is 18%. Het belastingbedrag is dan € 56.756 × 18% = € 10.216,08. Van deze schenking kun je dus € 60.000 - € 10.216,08 = € 49.783,92 voor je dure studie gebruiken.
Voorbeeld 3
Je wilt samen met je partner een huis kopen. Je partner heeft eerder een schenking van haar ouders van € 200.000 ontvangen, waarvoor de eenmalig verhoogde vrijstelling is gebruikt. Jouw ouders schenken je € 150.000. Ook ontvang je € 100.000 van je grootouders.
Omdat jouw ouders en grootouders niet eerder een schenking hebben gedaan waarbij de eenmalig verhoogde vrijstelling is gebruikt, kun je de eenmalig verhoogde vrijstelling gebruiken bij zowel de schenking van je ouders als van je grootouders. Het maakt niet uit dat je partner al eerder een schenking heeft ontvangen waarvoor de eenmalig verhoogde vrijstelling is gebruikt; jullie ontvangen nu geld van een andere schenker. Over de schenking van je ouders betaal je na aftrek van de eenmalig verhoogde vrijstelling over € 150.000 - € 105.302 = € 44.798 belasting. Het belastingbedrag wat dan moet worden betaald is € 44.798 × 10% = € 4.479,80. Omdat de schenking van je grootouders lager is dan de eenmalig verhoogde vrijstelling, hoef je hierover geen belasting te betalen.
Hoe werkt een schenking aan een algemeen nut beogende instelling (ANBI)?
Een ander soort schenking is een gift aan een algemeen nut beogende instelling (ANBI). Een ANBI is een instelling die zich inzet voor het algemene maatschappelijke nut en niet als doel heeft om winst te maken. Dit kan bijvoorbeeld een goed doel, een culturele instelling of wetenschappelijke instelling zijn. Om het geven van geld aan ANBI’s aan te moedigen, is er een belastingvrijstelling voor het geven van geld aan ANBI’s. Een ANBI betaalt bij het ontvangen van een gift geen schenkbelasting. Hiernaast kan de schenker het geschonken bedrag aftrekken van de inkomstenbelasting. Stel je voor dat je primaire inkomen in een jaar € 80.000 is, en dat je € 10.000 aan een goed doel schenkt. Je betaalt dan over € 80.000 - € 10.000 = € 70.000 belasting, in plaats van over € 80.000. Hoeveel belastingvoordeel een gift aan een ANBI oplevert, hangt af van de hoogte van de gift en de belastingschijf waarin de gift valt.
Omdat ANBI’s belastingvoordelen hebben bij het ontvangen van giften, zijn er regels opgesteld waaraan een organisatie moet voldoen voordat het geregistreerd kan worden als een ANBI. Een organisatie die de status van ANBI wil krijgen moet daarvoor een aanvraag doen bij de Belastingdienst. Als de Belastingdienst een aanvraag binnenkrijgt, wordt gekeken of de organisatie voldoet aan de eisen voor het krijgen van de status van een ANBI. Zo mag de organisatie bijvoorbeeld geen winst maken, moeten kosten en bestedingen redelijk in evenwicht zijn, zijn er strenge regels voor onkostenvergoedingen en moet er een beleidsplan zijn. Als een organisatie aan de eisen voldoet, kan zij worden geregistreerd als ANBI, met de bijbehorende belastingvoordelen.
Video
Wil je meer weten over schenken en schenkbelasting? Check dan onderstaande uitlegvideo van It's The Economy!
