Belastingstelsels: welke zijn er en hoe werken ze?
Als je in Nederland een inkomen hebt, betaal je belasting. Alle belastingen bij elkaar, plus alle bijbehorende regels, worden het belastingstelsel genoemd. Er bestaan drie soorten belastingstelsels: proportioneel, degressief en progressief. Deze verschillende belastingstelsels kunnen leiden tot meer of juist minder ongelijkheid. Wil je weten hoe dit werkt? Op deze pagina lees je alles over de verschillende belastingstelsels.
Proportioneel belastingstelsel
In een proportioneel belastingstelsel betaalt iedereen hetzelfde percentage belasting over zijn/haar inkomen. Het maakt hierbij niet uit hoeveel je verdient: het percentage staat vast. Zo betaalt de hele bevolking bijvoorbeeld 10%, 25% of 40% belasting over zijn/haar inkomen. Als het belastingpercentage bijvoorbeeld 10% is, betaal je bij een inkomen van € 1.000 een belasting van € 100, en bij een inkomen van € 5.000 betaal je € 500. Zo’n belasting die voor iedereen gelijk is wordt ook wel een vlaktaks genoemd.
Degressief belastingstelsel
Bij een degressief belastingstelsel betaal je procentueel minder belasting als je meer verdient. Iemand met een hoger inkomen betaalt zo gemiddeld minder belasting dan iemand met een lager inkomen. Zo’n systeem zorgt voor meer ongelijkheid: er is sprake van denivellering van de inkomens. De verschillen tussen arm en rijk worden zo groter.
De Verenigde Staten hebben een degressief belastingstelsel. Maar in het algemeen komt dit type stelsel niet vaak voor. Meestal proberen regeringen ervoor te zorgen dat rijke mensen meer belasting betalen, zodat de ongelijkheid kleiner wordt. Toch kan een degressief belastingstelsel voorkomen als een regering bijvoorbeeld subsidies, toeslagen en kortingen op belastingen invoert voor mensen met een hoger inkomen. Op deze manier kan iemand met een hoger inkomen gemiddeld minder belasting betalen dan iemand met een lager inkomen, zonder dat zij een lager belastingpercentage betalen.
Progressief belastingstelsel
Bij een progressief belastingstelsel betaal je procentueel meer belasting als je meer verdient. Iemand met een hoger inkomen betaalt zo gemiddeld meer belasting dan iemand met een lager inkomen. Zo’n systeem zorgt voor minder ongelijkheid: er is sprake van nivellering van de inkomens. De verschillen tussen arm en rijk worden zo kleiner.
Het Nederlandse belastingstelsel
In Nederland hebben we een progressief belastingstelsel: mensen met een hoger inkomen betalen gemiddeld meer belasting dan mensen met een lager inkomen. De inkomstenbelasting die iemand betaalt wordt berekend met behulp van de zogenaamde belastingschijven. Dat gebeurt niet alleen bij inkomens, maar bijvoorbeeld ook bij schenkingen en erfenissen. Hieronder zie je het schijvenstelsel dat in Nederland geldt in 2019:
| Inkomen | Percentage belasting |
|---|---|
|
Tot € 20.384 |
36,65% |
|
Tot € 68.507 |
38,10% |
|
Vanaf € 68.507 |
51,75% |
Iemand met een inkomen van €20.000 betaalt in dit stelsel 36,65% belasting over zijn/haar hele inkomen. Het te betalen bedrag aan belasting is dan € 20.000 × 36,65%= € 7.330.
Iemand met een inkomen van bijvoorbeeld € 100.000 betaalt in alle schijven belasting en betaalt een belastingbedrag van € 41.962,50. Het gemiddelde belastingpercentage voor iemand met een inkomen van €100.000 is 41.962,50 / 100.000 × 100 = 41,96%.
Doordat het belastingpercentage hoger wordt in hogere schijven, betalen mensen meer belasting naarmate ze meer verdienen. Het schijvenstelsel zorgt voor een progressief belastingstelsel: iemand met een hoger inkomend betaalt gemiddeld meer belasting dan iemand met een lager inkomen.
