Gratis verzending vanaf 30 euro
Binnen 2 werkdagen in huis
100.000+ leerlingen gingen je voor

Wat is het verschil tussen giraal en chartaal geld?

Als je iets wilt kopen betaal je daarvoor geld. Dit kan op verschillende manieren: soms betaal je met papieren geld of muntgeld en in andere gevallen kun je met je bankkaart of online betalen. Er zijn veel verschillende soorten geld: in Nederland gebruiken we de euro, terwijl in andere landen andere munten gebruikt kunnen worden. Ook in de geschiedenis hebben veel verschillende soorten geld bestaan. Op deze pagina lees je meer over de functies van geld en het verschil tussen giraal en chartaal geld.

Giraal en chartaal geld

Wat is geld?

Wat is geld?

Geld is iets wat je kunt gebruiken om goederen of diensten te betalen of schulden terug te betalen.  Geld bestaat al duizenden jaren en kan vele verschillende vormen aannemen. Vroeger betaalde men vaak met munten die gemaakt werden van een edelmetaal, zoals goud. Tegenwoordig gebruiken we in Nederland de euro. Euro’s bestaan fysiek in munten en papier, maar in veel gevallen wordt er ook per bank betaald, zonder dat er fysiek geld aan te pas komt.

Zonder geld zouden mensen alleen kunnen handelen door middel van ruilhandel. Bij ruilhandel betaal je voor een product of dienst door er een ander product of dienst voor terug te geven. Je zou dan bijvoorbeeld een fiets kunnen kopen door er een bepaalde hoeveelheid stoelen voor terug te geven, of je zou een kapper betalen door bij deze kapper het gras te maaien. Door het bestaan van geld hoeft dit niet: in plaats van met een ander product of dienst te betalen hoef je geen ruilhandel te gebruiken, maar kun je met geld betalen.

Wat zijn de functies van geld?

Functies van geld

Geld heeft drie belangrijke functies:

  1. Ruilmiddel. Je kunt geld gebruiken om een product of dienst te kopen. Op het moment dat je iets koopt met geld ruil je geld voor dit product. Zo kun je bijvoorbeeld 1 euro ruilen voor een pak melk of 15 euro ruilen voor een bezoek aan de kapper. Door geld als ruilmiddel te gebruiken is ruilhandel niet meer nodig. Handel wordt hierdoor veel gemakkelijker.
  2. Rekeneenheid. Door geld te gebruiken kun je de economische waarde van een product vaststellen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen dat een telefoon € 200 kost. Dit is handiger dan de waarde van een telefoon vast te stellen in een bepaalde hoeveelheid pennen of lampen. Het gebruik van geld maakt het gemakkelijker om de waarde van verschillende producten en diensten met elkaar te vergelijken. Doordat in Nederland de waarde van ieder product of dienst wordt vastgesteld in euro’s, is het mogelijk om te zien welk product duurder is dan een ander.
  3. Oppotmiddel. Geld kun je sparen, wat wil zeggen dat je het opzij kunt zetten zodat je het in de toekomst kunt gebruiken. Je kunt geld bijvoorbeeld in je spaarpot doen of op een spaarrekening zetten. Je kunt het dan bewaren om er later iets mee te kopen.

Ieder goed dat voldoet aan al deze drie functies telt als geld. Geld kan dus een munt zijn of gemaakt zijn van papier, maar ook bijvoorbeeld goud, zout of schelpen kunnen gebruikt worden als geld. Zodra deze goederen gebruikt kunnen worden als ruilmiddel, rekeneenheid en oppotmiddel zijn zij geld.

Wat is het verschil tussen de nominale en intrinsieke waarde van geld?

Nominale en intrinsieke waarde van geld

Stel je voor dat een munt van 1 euro gemaakt zou zijn van goud. Als je deze euro dan zou omsmelten zou het goud dat je overhoudt meer waard zijn dan 1 euro. In dit geval is de intrinsieke waarde van het geld hoger dan de nominale waarde. De intrinsieke waarde van geld verwijst naar de waarde van het materiaal dat wordt gebruikt om geld te maken. In het geval van een munt van 1 of 2 euro gaat het dus om de waarde van de metalen die gebruikt worden om deze munten te maken. In het geval van papiergeld gaat het om de waarde van het papier dat wordt gebruikt om briefjes van bijvoorbeeld 50 euro te maken. De intrinsieke waarde van papiergeld is dus laag: papier is niet erg duur.

De nominale waarde van geld is de waarde die op het geld vermeld staat. Zo is een munt van 1 euro ook 1 euro waard, en is een briefje van 50 euro ook 50 euro waard. De nominale waarde van het geld is hoger dan de intrinsieke waarde. Een briefje van 50 euro is veel meer waard dan de waarde van het papier dat gebruikt wordt voor dit briefje. Munteenheden zoals de euro functioneren alleen als de nominale waarde van het geld hoger is dan de intrinsieke waarde. Als de intrinsieke waarde van een euromunt hoger zou zijn dan de nominale waarde zouden mensen niet meer betalen met euromunten, maar deze omsmelten. De euro zou dan zijn functie als ruilmiddel verliezen.

In het verleden werd er vaak gebruikgemaakt van edelmetalen, zoals goud en zilver, voor het maken van munten. In dit geval stond de intrinsieke waarde van het geld vaak gelijk aan de nominale waarde. Een zwaardere gouden munt was zo meer waard dan een lichtere gouden munt, omdat er voor een zwaardere munt meer goud wordt gebruikt dan voor een lichtere munt. Pas toen mensen begonnen met het slaan van munten, oftewel het zetten van een stempel op munten met daarop de nominale waarde van deze munt, ontstond er een verschil tussen de nominale en intrinsieke waarde van geld.

Wat is het verschil tussen giraal en chartaal geld?

Verschil tussen giraal en chartaal geld

Niet al het geld dat je gebruikt bestaat uit munten en briefjes. Soms gebruik je alleen een pinpas of creditcard, of stuur je iemand een tikkie. Je kunt het geld dat je gebruikt dan niet aanraken: het bestaat alleen op je bankrekening, maar je hebt geen fysiek geld. Geld dat je niet kunt aanraken heet giraal geld. Dit is het geld dat wel op een bankrekening staat, maar wat je niet kunt aanraken. Er is geen munt of papier met daarop de waarde van het geld. Onder giraal geld valt alleen het geld waarmee je rechstreeks anderen kunt betalen. Geld dat vast staat op een spaarrekening telt dus niet mee voor de voorraad giraal geld die in omloop is. Alleen het geld dat direct gebruikt kan worden voor betalingen telt mee voor de hoeveelheid giraal geld. Chartaal geld is het geld dat je wel kunt aanraken. Dit zijn de munten en briefjes die je in je portemonnee hebt.

De hoeveelheid giraal geld in de wereld is veel groter dan de hoeveelheid chartaal geld. Banken hebben niet voor iedere euro die zij uitlenen fysieke euro’s in een kluis liggen. In plaats hiervan creëren zij geld door het bij te schrijven op rekeningen. De hoeveelheid geld die bestaat wordt bepaald door een centrale bank. In de eurozone bepaalt de Europese Centrale Bank (ECB) de hoeveelheid euro’s die in omloop is. De ECB schrijft banken voor hoeveel geld zij mogen uitlenen door te bepalen hoeveel geld zij in reserve moeten hebben voor iedere euro die zij uitlenen. Ook beïnvloed de ECB de geldhoeveelheid met het rentebeleid dat zij voert. De ECB is ook de enige instantie die euromunten mag slaan en eurobiljetten mag printen. De ECB heeft dus ook een monopoliepositie voor de uitgave van chartaal geld in de eurozone. Om ervoor te zorgen dat de waarde van euromunten en -briefjes gelijk blijft is het belangrijk dat deze moeilijk na te maken zijn. Stel je voor dat iedereen briefjes van 100 euro na kon maken door ze na te tekenen of te printen. De waarde van 100 euro briefjes zou dan snel dalen. Doordat alleen de ECB euro’s uit kan geven, blijft de waarde van chartale euro’s hetzelfde.

Wat zijn de voordelen van giraal en chartaal geld?

Voordelen giraal en chartaal geld

Het gebruik van giraal geld in plaats van chartaal geld heeft een aantal voordelen. Veel transacties zijn gemakkelijker uit te voeren met giraal geld dan met chartaal geld. Vooral als het gaat om grote hoeveelheden geld is het handiger om giraal geld in plaats van chartaal geld te gebruiken. Stel je bijvoorbeeld voor dat je een huis van 300.000 euro wilt kopen. Als je dit bedrag wilt betalen met munten en briefjes heb je een erg grote voorraad geld nodig. In dit geval is het handiger om met giraal geld te betalen, via een bank. Ook transacties over lange afstanden verlopen gemakkelijker met giraal geld. Als je bijvoorbeeld een product uit China wilt bestellen is het gemakkelijker om online te betalen dan je geld helemaal naar China te sturen. Ook is giraal geld vaak veiliger om op te slaan. Het is meestal veiliger om je geld op een bank te zetten dan een voorraad munten en briefjes thuis te bewaren. De kans dat je je geld kwijtraakt is kleiner als dit op een bank staat.

In sommige gevallen is het gebruik van chartaal geld handiger dan het gebruik van giraal geld. Chartaal geld is veiliger omdat het gebruik ervan niet afhankelijk is van dingen als elektriciteit en internet. Als het bankverkeer stilvalt door bijvoorbeeld storingen kun je nog steeds met munten en briefjes betalen. Giraal geld en chartaal geld hebben dus beide voordelen en zijn handig in verschillende situaties.

Video

Wil je visueel nog een samenvatting zien van giraal en chartaal geld? Kijk dan onderstaande video.

6 Items

Set Descending Direction
per pagina

Ontvang exclusieve tips in het examenjaar

Graag helpen we jou in het examenjaar richting je diploma!
Zit jij in je examenjaar en wil jij slagen? Schrijf je dan in voor:

Exclusieve tips
De geheimen van het eindexamen
Een template voor jouw leerplanning
Dat extra zetje in de rug

Ik ben
© 2024 ExamenOverzicht.nl