Opties: Wat zijn dat precies?
Opties zijn overal in ons dagelijks leven. Denk aan het kiezen van een profiel op school of het samenstellen van een maaltijd bij de snackbar: je hebt keuzes, oftewel opties. In de financiële wereld zijn opties alleen net iets ingewikkelder maar minstens zo interessant! In dit artikel duiken we diep in de wereld van opties. Wat zijn opties precies, hoe werken call- en put-opties, en waarom kiezen beleggers ervoor?
Wat is een optie?
Een optie is een contract dat de eigenaar het recht geeft om iets te kopen of te verkopen tegen een bepaalde prijs die men van tevoren afspreekt. Deze prijs wordt ook wel de uitoefenprijs genoemd. Ook is vooraf een einddatum (expiratiedatum) vastgesteld waarop de optie afloopt. Tot die tijd kan de eigenaar van het recht (de optie) gebruikmaken. Opties zijn beleggingsproducten, net als obligaties en aandelen.
Opties zijn gebaseerd op onderliggende bezittingen. Ze zijn daar als het ware van afgeleid (derived), waardoor een optie een voorbeeld is van een derivaat. Deze onderliggende bezittingen kunnen bijvoorbeeld aandelen of obligaties zijn. Misschien wel de meest voorkomende optie is een aandelenoptie, die gerelateerd is aan aandelen. Het kopen van aandelenopties gebeurt vaak in een pakket van 100 aandelen. Je hebt dan een optie voor het kopen of verkopen van 100 aandelen tegen een bepaalde prijs. Dit betekent dus dat de belegger de aandelen niet zelf koopt of verkoopt, maar het recht heeft om de aandelen te kopen of verkopen.
Wanneer iemand een optie wil kopen moet de koper een optie-premie betalen. De premie is eigenlijk de koopprijs van de optie. Deze prijs hangt af van de koers van de onderliggende bezitting, maar ook van de volatiliteit (beweeglijkheid) van de onderliggende bezitting en de looptijd van de optie.
Er zijn twee soorten opties: call-opties en put-opties. In onderstaand schema zie je alvast wat grofweg het verschil is tussen deze twee. Er staan twee partijen in, de koper en de verkoper. De koper van de optie heeft een recht en de verkoper van de optie heeft een plicht.
Hieronder zullen we beide soorten opties uitgebreider behandelen.
Wat is een call-optie?
Wanneer iemand een call-optie koopt, koopt iemand het recht om een onderliggend bezit (zoals een aandeel) te kopen tegen een prijs die vooraf is afgesproken. Het kopen van het aandeel kan dan alleen tijdens de vooraf afgesproken periode (tot de expiratiedatum) of op een bepaalde datum.
Aan de andere kant heeft de verkoper van de call-optie de plicht om de aandelen te verkopen aan de koper van de call-optie als de koper het recht inzet om de aandelen tegen de vooraf besproken prijs te kopen.
Iemand koopt een call-optie als hij verwacht dat de koers van de onderliggende bezitting zal stijgen gedurende de looptijd van het contract.
Voorbeeld call-optie
Stel, je verwacht dat de koers (prijs) van een Tesla-aandeel zal stijgen, dus koop je een call-optie op 100 Tesla-aandelen. De optie-premie hiervoor is € 1 per aandeel, dus betaal je in totaal € 100. Hiermee krijg je, tijdens de afgesproken periode, het recht om 100 Tesla-aandelen te kopen voor € 20 per aandeel.
Na een tijdje zijn de Tesla-aandelen gestegen naar € 25 per aandeel. Dat is goed nieuws! Want jij hebt nog steeds het recht om 100 Tesla-aandelen te kopen voor € 20. Jij hebt in dit geval als eigenaar van de call-optie het recht om er 100 in te kopen voor € 20 per stuk. Dit doe je bij de verkoper van de call-optie, want hij is immers verplicht om jou die aandelen voor deze prijs te verkopen als jij dat wilt. Vervolgens verkoop je die aandelen weer voor € 25 per stuk, want dat is de marktprijs. Je zou dan (100 × (€ 25 - € 20)) = € 500 winst maken.
Echter, de optie-premie die je in het begin hebt betaald moet hier nog van af. Daarmee komt de winst die je met deze call-optie hebt gemaakt uit op € 400 (€ 500 - € 100), oftewel € 4 per aandeel.
Wat is een put-optie?
Wanneer iemand een put-optie koopt, koopt iemand het recht om een onderliggend bezit (zoals een aandeel) te verkopen tegen een prijs die voorafgaand is afgesproken. Het verkopen van het aandeel kan dan alleen tijdens de vooraf gesproken periode (tot de expiratiedatum) of op een bepaalde datum.
Aan de andere kant heeft de verkoper van de put-optie de plicht om de aandelen te kopen van de koper van de put-optie als de koper het recht inzet om de aandelen tegen de vooraf besproken prijs te verkopen.
Iemand koopt een put-optie als hij verwacht dat de koers van de onderliggende bezitting zal dalen gedurende de looptijd van het contract.
Voorbeeld put-optie
Stel, je verwacht dat de koers (prijs) van een Tesla-aandeel zal dalen, dus koop je een put-optie op 100 Tesla-aandelen. De optie-premie hiervoor is € 1 per aandeel, waardoor je € 100 kwijt bent. Je hebt hierdoor het recht om, tijdens de afgesproken periode, 100 Tesla-aandelen te verkopen voor € 30 per aandeel.
Een tijdje later is de aandelenkoers van Tesla gedaald naar € 25 per aandeel. Dat betekent dat je winst kan maken! Jij hebt namelijk nog steeds het recht om 100 Tesla-aandelen te verkopen voor € 30 per stuk. Op de beurs koop je eerst 100 Tesla-aandelen voor € 25 per stuk, om ze vervolgen door te verkopen aan de verkoper van de put-optie. Deze koper is verplicht om dit van jou te kopen voor € 30 per stuk.
Hierdoor maak je eigenlijk (€ 30 - € 25) = € 5 winst per aandeel. Wel moet je nog de optie-premie er afhalen die je hebt betaald bij het kopen van de put-optie. Als de optie-premie € 1 per aandeel was, dan heb je eigenlijk een winst van € 4 per aandeel. Met andere woorden: je hebt een totale winst gemaakt van € 4 × 100 = € 400.
Call-opties vs. Put-opties: Wat is het verschil?
| Call-optie | Put-optie | |
|---|---|---|
| Koper | De koper heeft het recht om de effecten te kopen voor de afgesproken prijs. | De koper heeft het recht om de effecten te verkopen voor de afgesproken prijs. |
| Verkoper | De verkoper heeft de plicht om de effecten te verkopen voor de afgesproken prijs. | De verkoper heeft de plicht om de effecten te kopen voor de afgesproken prijs. |
| Gebruik bij | Verwachte stijging van de koers | Verwachte daling van de koers |
In één zin: een call-optie koop je als je denkt dat iets duurder wordt, en een put-optie als je denkt dat iets goedkoper wordt.
Wat zijn de risico's van opties?
Opties hebben verschillende risico's, zowel voor de koper als voor de verkoper:
- De koper van een call-optie loopt bij een prijsdaling het risico om geen gebruik van te kunnen maken van de optie, terwijl hij zijn optie-premie kwijt is aan de call-optie verkoper.
- De verkoper van een call-optie loopt bij een prijsstijging het risico om een x-aantal aandelen verplicht te moeten verkopen voor een prijs die onder de marktwaarde ligt.
- De koper van een put-optie loopt bij een prijsstijging het risico om geen gebruik van te kunnen maken van de optie, terwijl hij zijn optie-premie kwijt is aan de put-optie verkoper.
- De verkoper van een put-optie loopt bij een prijsdaling het risico om een x-aantal aandelen verplicht te moeten kopen voor een prijs die boven de marktwaarde ligt.
Verder zit er een grens aan het risico dat een optie-koper met zijn optie loopt. Het maximale verlies voor een optie-koper is de optie-premie die hij betaalt. Het risico dat een optie-verkoper met zijn optie loopt, is doorgaans onbegrensd. Dit heeft te maken met het feit dat een optie-koper een recht heeft, en een optie-verkoper een plicht heeft. Als een aandeel daalt van € 3000 naar € 50, dan is de verkoper van de put-optie verplicht om alle aandelen op te kopen, die de koper van de put-optie wil verkopen voor € 3000 per stuk.
Risico-hedging
Mensen of bedrijven lopen bovenstaande risico's vaak om hun algehele risico te verlagen. Dit noem je risicoafdekking, ook wel risico-hedging.
Voorbeeld risico-hedging
Een grote fastfoodketen zal er niet blij mee zijn als de prijs van kippenvlees opeens hard stijgt. Daarvoor willen ze zichzelf verzekeren, en dat kunnen ze met een call-optie doen.
Als de prijs van kippenvlees dan stijgt, hebben zij gewoon nog steeds het recht om het kippenvlees te kopen voor de lagere prijs. De 'prijs' die ze hiervoor betalen aan de verkoper van de call-optie is de optie-premie.
Zoals je ziet, is kippenvlees in dit voorbeeld het onderliggende bezit, maar de werking van opties kan dus ook bij aandelen, obligaties en nog veel meer worden toegepast.
Wat zijn futures?
Naast opties bestaan er ook futures. Een future lijkt op een optie, maar er is één groot verschil: bij een future hebben beide partijen een verplichting.
Bij een future verplicht je jezelf om op een bepaalde datum een onderliggende waarde te kopen of te verkopen tegen een afgesproken prijs. Dat kan interessant zijn voor professionele handelaren, maar ook extra risico’s met zich meebrengen.
Video
Heb je zin om je volledig te verdiepen in de stof over opties? Dan kun je optioneel deze uitlegvideo van It's The Economy kijken, die alles nog een keer goed uitlegt.
Veelgestelde vragen over opties
Een call-optie geeft recht om te kopen, een put-optie geeft recht om te verkopen.
Ja, als koper is je maximale verlies de optie-premie die je hebt betaald.
Opties kunnen ingewikkeld zijn en risico's met zich meebrengen. Ze zijn vooral geschikt voor beleggers die weten wat ze doen of eerst uitgebreid hebben geoefend.
Als je je recht niet uitoefent voor de expiratiedatum, verloopt de optie waardeloos. Je verliest dan alleen de premie die je hebt betaald.
De optieprijs hangt af van de onderliggende waarde, de volatiliteit, de resterende looptijd en het verschil tussen de huidige koers en de uitoefenprijs.
