Wat zijn productiefactoren?

Als je een product wilt produceren heb je daar verschillende dingen voor nodig. Je hebt bijvoorbeeld mensen nodig voor de productie en machines of andere spullen die ze nodig zullen hebben om het product te maken. Deze dingen die je nodig hebt om iets te produceren heten de productiefactoren. Hieronder lees je meer over de verschillende productiefactoren.

Wat zijn de verschillende productiefactoren?

Als je wilt iets produceren kun je niet zomaar beginnen. Stel je voor dat je een telefoon wilt maken. Je hebt dan een fabriek nodig met daarin machines en ander gereedschap. Verder heb je personeel nodig voor het ontwerpen en produceren van de verschillende onderdelen van een telefoon. Ook heb je een stuk land nodig waarop je fabriek kan staan en moet je zelf het risico nemen om ergens een fabriek te beginnen. Al deze dingen die je nodig hebt om een product te kunnen maken zijn de productiefactoren. Er zijn vier productiefactoren: kapitaal, arbeid, natuur en ondernemerschap. Vaak worden zij samen afgekort als KANO. Hieronder vind je meer uitleg over de vier verschillende factoren.

Kapitaal

De productiefactor kapitaal staat voor het kapitaal dat je nodig hebt om iets te kunnen produceren. Vaak heb je eerst andere goederen nodig voordat je iets kunt produceren. Al deze dingen die je nodig hebt om een ander product te maken heten kapitaalgoederen. Het zijn goederen, dingen die je nodig hebt, en om ze te kopen is kapitaal nodig. Dit wil zeggen dat om kapitaalgoederen te krijgen je eerst geld moet investeren om deze goederen te kunnen kopen. Als je bijvoorbeeld een restaurant wilt openen moet je eerst investeren in een keuken, tafels, stoelen en nog veel meer dingen die nodig zijn voordat je je eten kunt verkopen. Als je taxichauffeur bent, heb je eerst een taxi nodig voordat je je werk kunt doen. Ook als je goederen wilt produceren in een fabriek zijn er machines nodig voordat je iets kunt maken. Al deze goederen bij elkaar vallen onder de productiefactor kapitaal.

Arbeid

De productiefactor arbeid staat voor het werk dat door mensen moet worden gedaan om iets te kunnen produceren. Stel je bijvoorbeeld voor dat je een restaurant wilt openen. Nadat je daarvoor de keuken en andere inboedel hebt aangeschaft, heb je mensen nodig om in je restaurant te werken. Een chef moet het eten bereiden en de bediening brengt het eten naar de tafels. Dit werk valt onder de productiefactor arbeid. Op een school wordt arbeid geleverd door docenten, de directie, conciërges en andere medewerkers van de school. Al het werk dat geleverd wordt door mensen valt onder de productiefactor arbeid.

Natuur

Naast kapitaalgoederen en menselijke arbeid is ook de productiefactor natuur van belang. Hieronder valt de grond waarop iets geproduceerd wordt en de grondstoffen die hierbij nodig zijn. Het gaat dus om dingen die niet door de mens, maar door de natuur zijn geproduceerd. Als je bijvoorbeeld een restaurant wilt beginnen, heb je een stuk grond nodig waar dit restaurant kan staan. Ook een fabriek zal ergens moeten staan. Een ander voorbeeld van gebruik van de productiefactor natuur is het gebruik van weilanden door boeren. Naast de grond die gebruikt wordt voor productie vallen ook grondstoffen onder de productiefactor natuur. Een houtzagerij gebruikt bomen die in bossen groeien. Een staalmijn haalt zijn staal uit de grond. In een restaurant wordt water gebruikt voor de afwas en de bereiding van eten en zijn er ook ingrediënten uit de natuur nodig. De grond waarop wordt geproduceerd en de grondstoffen die hierbij nodig zijn vormen samen de productiefactor natuur.

Ondernemerschap

Naast kapitaal, arbeid en natuur is ook ondernemerschap nodig om iets te kunnen produceren. Een ondernemer besluit om ergens te gaan produceren en daarvoor kapitaal, arbeid en natuur op een bepaalde manier te gebruiken. Om bijvoorbeeld een restaurant te beginnen moet een ondernemer besluiten om met een bepaalde hoeveelheid kapitaal en met een bepaalde groep personeel op een bepaalde plek dit bedrijf op te zetten.

Wat zijn de beloningen voor de verschillende productiefactoren?

Voor de verschillende productiefactoren zijn er verschillende beloningen:

Kapitaal

Als je kapitaal investeert in een bedrijf is de beloning die je daarvoor krijgt rente of huur. Stel je voor dat je € 100.000 uitleent aan een ondernemer om daarmee een nieuw restaurant te beginnen. Die ondernemer betaalt jou dan rente over die lening om te compenseren voor het risico dat je loopt om je geld kwijt te raken. Ook kun je als je kapitaal hebt kapitaalgoederen verhuren. Als je bijvoorbeeld een gebouw als kapitaal hebt, kun je dat verhuren aan een ondernemer om daar een restaurant in te beginnen. Die ondernemer betaalt je hiervoor dan huur.

Arbeid

Als je voor een baas werkt krijg je loon. Dit is de beloning die je krijgt voor het werk dat je doet. In een restaurant zal het personeel salaris krijgen. Dit ontvang je meestal per uur of soms per dag dat je werkt. In deze context wordt vaak het brutoloon bedoeld.

Natuur

Als je land verhuurt aan een bedrijf om dat te gebruiken om iets mee te produceren krijgt je daarvoor pacht. Dit is de huur die je ontvangt voor het in gebruik stellen van je grond. Als er op de grond die je een bedrijf laat gebruiken zich grondstoffen bevinden, zal de pacht hoger zijn. Er kan dan meer met dat stuk grond worden geproduceerd, waardoor de grond meer waard is.

Ondernemerschap

De ondernemer is degene die kapitaal, arbeid en natuur combineert en daarmee iets probeert te produceren. Als deze productie meer oplevert dan het kost, zal de ondernemer hiermee winst maken. Dit is de beloning die een ondernemer krijgt als een ondernemer succesvol is. Deze beloning is niet gegarandeerd: als het slecht gaat met een bedrijf kan er verlies geleden worden. De ondernemer loopt dus het risico om geen beloning te krijgen.

Samenvatting

Alle beloningen samen worden ook wel het primair inkomen genoemd. Dit is de totale beloning die je ontvangt voor alle productiefactoren. Hieronder zie je alle productiefactoren in een schema:

Productiefactor	Beloning
Kapitaal	Rente/huur
Arbeid	Loon
Natuur	Pacht
Ondernemerschap	Winst
Totaal	Primair inkomen

 

Wat is de productiecapaciteit?

Als er meer kapitaal, arbeid, natuur en ondernemerschap beschikbaar zijn, kan er meer worden geproduceerd. Het totaal wat er geproduceerd kan worden als alle productiefactoren worden benut is de productiecapaciteit. Als de hoeveelheid of kwaliteit van de productiefactoren in een land stijgen, stijgt de productiecapaciteit.

Een manier waarop de productiecapaciteit kan stijgen is door investeringen. Als er geïnvesteerd wordt in de verschillende productiefactoren kan er meer worden geproduceerd. Er zijn drie soorten investeringen:

• Bij een diepte-investering verbetert de kwaliteit van de productiefactoren. Diepte-investeringen leiden ertoe dat er efficiënter geproduceerd kan worden met de aanwezige productiemiddelen. De arbeidsproductiviteit zal stijgen.
• Bij een breedte-investering groeit alleen de hoeveelheid van de productiefactoren. De kwaliteit blijft dan gelijk; er komen alleen meer van dezelfde productiefactoren.
• Bij vervangingsinvesteringen blijft de productiecapaciteit gelijk. Het gaat hier alleen om het vervangen van bestaande productiemiddelen die zijn afgeschreven. Deze investeringen zorgen er dan voor dat er weer evenveel geproduceerd kan worden.

De verschillende productiefactoren kunnen allemaal stijgen:

Kapitaal

De hoeveelheid kapitaal in een land stijgt als er in dat land meer kapitaalgoederen worden aangeschaft. Verschillende partijen, zoals de overheid, investeringsmaatschappijen en bedrijven, kunnen besluiten om meer kapitaalgoederen aan te schaffen. Een fabriek kan bijvoorbeeld meer machines aanschaffen, een boer kan meer tractoren aanschaffen en een bioscoop kan er een nieuwe zaal bij bouwen. Ook kan de kwaliteit van kapitaalgoederen stijgen. Dit kan komen door innovatie. Innovatie zorgt ervoor dat er nieuwe en betere kapitaalgoederen ontwikkeld worden. Door middel van nieuwe technologieën kan er vaak meer worden geproduceerd. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als boeren nieuwe machines krijgen, waardoor ze sneller kunnen oogsten of als ICT'ers snellere computers krijgen waarmee ze beter kunnen werken.

Arbeid

Ook bij productiefactor arbeid kan zowel de hoeveelheid als de kwaliteit stijgen. Als de hoeveelheid arbeid stijgt, betekent dat dat er meer mensen gaan werken. De beroepsbevolking groeit dan. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat de bevolking van een land groeit of de pensioensleeftijd stijgt. Ook de kwaliteit van de productiefactor kan toenemen als werknemers beter hun werk kunnen doen. Dit kan bijvoorbeeld komen door scholing. Als werknemers beter zijn opgeleid, zullen ze meer kunnen produceren en zal de productiecapaciteit stijgen.

Natuur

In tegenstelling tot de productiefactoren kapitaal en arbeid neemt de productiefactor natuur niet snel toe. De hoeveelheid land staat nagenoeg vast en grondstoffen kunnen opraken. Ook valt de kwaliteit van grond en grondstoffen vaak lastig te verbeteren. De hoeveelheid land dat gebruikt kan worden voor de productie van goederen kan wel toenemen als er bijvoorbeeld een natuurgebied wordt gebruikt om daar op te produceren. Dit leidt dan wel tot milieuschade. Wel kan er beter gebruik worden gemaakt van natuurlijke hulpbronnen als er nieuwe technologieën worden ontwikkeld om meer van de natuur gebruik te maken, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van zonnepanelen of windmolens.

Ondernemerschap

De hoeveelheid van de productiefactor ondernemerschap kan stijgen als meer mensen gaan ondernemen en gaan proberen om winst te maken door kapitaal, arbeid en natuur te combineren. Ook kan de kwaliteit van ondernemerschap als de scholing in een land verbetert en mensen beter leren ondernemen.

Video

Wil je meer weten over de verschillende productiefactoren? Kijk dan onderstaande video.