Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit kom je overal tegen. Bijvoorbeeld op het moment dat je een uur de tijd krijgt om het frisdrankschap bij te vullen in de appie, op het moment dat je voor een bepaalde tijd een krant bij ieder huis in jouw wijk moet hebben afgeleverd of op het moment dat de dönerzaak van je baas volloopt met hongerige klanten die een Turkse pizza willen scoren. Al deze voorbeelden hebben te maken met arbeidsproductiviteit. Maar wat betekent dat nu precies? In dit artikel lees je alles wat je moet weten over arbeidsproductiviteit!

Wat is arbeidsproductiviteit?

De arbeidsproductiviteit is de gemiddelde productie van één werknemer in een bepaalde periode. Hoe meer een werknemer in een bepaalde periode kan produceren, hoe productiever hij/zij is. Je kunt de arbeidsproductiviteit meten door te kijken naar de hoeveelheid producten die door één werknemer geproduceerd kunnen worden in een bepaalde periode, zoals één uur, dag, week of jaar. Ook kun je de arbeidsproductiviteit meten door te kijken naar de waarde van de producten die een werknemer in een bepaalde periode kan produceren. Als een werknemer in dezelfde tijd meer gaat produceren, dan is dit een stijging van de arbeidsproductiviteit.

Kijk onderstaande video van Economie Academy voor meer uitleg over arbeidsproductiviteit.

 

Het belang van arbeidsproductiviteit

De arbeidsproductiviteit is belangrijk omdat het één van de dingen is die aangeeft hoe goed een bedrijf kan concurreren met andere bedrijven.

Voorbeeld:

Een werknemer verdient gemiddeld €10 per uur.

Situatie 1: een werknemer maakt gemiddeld 5 stoelen per uur. De loonkosten per stoel zijn dan € 10 / 5 stoelen = € 2 per stoel.

Situatie 2: een werknemer maakt gemiddeld 10 stoelen per uur. De loonkosten per stoel zijn dan € 10 / 10 stoelen = € 1 per stoel.

Doordat de arbeidsproductiviteit gestegen is kost het minder geld om één stoel te maken. Oftewel: de productiekosten per product zijn lager bij een hoge arbeidsproductiviteit.

Gevolgen van een hogere arbeidsproductiviteit

Wanneer de arbeidsproductiviteit stijgt, dan gaan de productiekosten per product omlaag. Dit verbetert de financiële situatie van het bedrijf en zorgt voor extra geld. Het bedrijf kan dan besluiten om dat geld op te volgende manieren te gebruiken:

• Het bedrijf kan besluiten om meer winst te maken, omdat de kosten per product lager zijn.
• Het bedrijf kan ervoor kiezen om de prijs van de producten te verlagen, om zo beter te kunnen concurreren met andere bedrijven.
• Het bedrijf kan ervoor kiezen om de lonen te verhogen (terwijl de prijs van het product gelijk blijft).

Hoe kan de arbeidsproductiviteit stijgen?

De arbeidsproductiviteit kan stijgen door de volgende factoren.

Technologische ontwikkelingen

De arbeidsproductiviteit kan stijgen door technologische ontwikkelingen. In een stoelenfabriek zou een werknemer bijvoorbeeld meer stoelen in dezelfde tijd kunnen produceren als er betere machines in de fabriek zouden staan.

Scholing

Een andere manier waarop de arbeidsproductiviteit kan stijgen is door scholing. Als arbeiders beter zijn opgeleid, kunnen ze beter hun werk doen en meer produceren. Een kok die een koksopleiding heeft gedaan zal beter en sneller kunnen koken dan wanneer hij/zij deze opleiding niet had gedaan. De arbeidsproductiviteit van deze kok is op deze manier gestegen door scholing, namelijk de koksopleiding. Ook zou extra bijscholing kunnen helpen om nog beter en sneller te koken en dus productiever te worden.

Arbeidsverdeling

Ten slotte kan de arbeidsproductiviteit stijgen door een betere arbeidsverdeling. Arbeidsverdeling betekent dat mensen zich focussen op één specifieke taak in het productieproces. Deze specialisatie zorgt ervoor dat mensen hier heel goed in worden. En hoe beter mensen in een bepaalde taak zijn, hoe hoger de arbeidsproductiviteit.

Rekenvoorbeeld

In een fabriek werken in totaal 50 werknemers aan de productie van stoelen. Iedere werknemer produceert dezelfde hoeveelheid stoelen per uur. Een werknemer werkt 8 uur per dag. In totaal worden in de fabriek op een dag 2000 stoelen geproduceerd. De waarde van één stoel is 20 euro. Hoeveel stoelen produceert één werknemer dan per uur? En wat is de waarde van deze productie?

Uitwerking:

Als 50 werknemers in totaal op een dag 2000 stoelen produceren, dan produceert één werknemer gemiddeld 2000 / 50 = 40 stoelen per dag.

De hoeveelheid stoelen per uur is 40 stoelen / 8 uur = 5 stoelen per uur.

De waarde van deze productie is dan 5 x 20 = 100 euro.

Stel je voor dat de fabriek een nieuwe machine koopt, waarmee de werknemer in plaats van 5 nu 10 stoelen per uur kan produceren. De arbeidsproductiviteit verdubbelt dan: een werknemer kan nu 10 stoelen per uur maken, in plaats van 5. Ook de waarde van de productie verdubbelt. In plaats van 100 euro is de toegevoegde waarde die een werknemer in één uur produceert nu 10 x 20 = 200 euro.

Breedte-investeringen versus diepte-investeringen

Als een fabriek alleen investeert in meer van dezelfde machines en niet in machines waardoor een werknemer beter kan produceren, dan stijgt de arbeidsproductiviteit niet.

Voorbeeld:

In een fabriek werken in totaal 50 werknemers aan de productie van stoelen. Een werknemer produceert gemiddeld 5 stoelen per uur. De fabriek wil gaan investeren om de productie te verhogen. Er worden meer mensen aangenomen en nieuwe machines gekocht. In de nieuwe situatie gaan er in totaal 100 mensen in de fabriek werken, die samen 500 stoelen per uur kunnen produceren. De arbeidsproductiviteit blijft dan hetzelfde: één werknemer produceert gemiddeld per uur 500 stoelen / 100 werknemers = 5 stoelen. Dit soort investering waarbij de productie per werknemer gelijk blijft heet een breedte-investering. Breedte-investeringen leiden niet tot een stijging van de arbeidsproductiviteit. Als de fabriek betere machines zou aanschaffen waardoor één werknemer bijvoorbeeld 6 of 7 stoelen per uur zou kunnen produceren, spreek je van een diepte-investering. Diepte-investeringen leiden wel tot een stijging van de arbeidsproductiviteit, omdat ze arbeiders helpen om meer te produceren in dezelfde tijd.