Gratis verzending vanaf 30 euro
Digitaal te lezen in de app
Stel, jouw klasgenoot werkt als bijbaan bij een visserij en jij werkt op zaterdagen in de supermarkt. Dan werken jullie allebei in een andere economische sector. De economie is namelijk opgebouwd uit verschillende economische sectoren. Deze kunnen belangrijke economische inzichten geven. Maar welke economische sectoren zijn er en waar dienen ze precies voor? In dit artikel lees je er meer over!
Economische sectoren zijn onderdelen van de economie die elk bestaan uit bedrijven van een bepaalde branche. Soms worden economische sectoren ook wel bedrijfstakken of branches genoemd. Het werk en de productie in een land kunnen ingedeeld worden op basis van economische sectoren. Daarbij wordt vooral gelet op de verschillende activiteiten die mensen en bedrijven kunnen uitvoeren.
De economie kan doorgaans verdeeld worden in vier verschillende soorten sectoren: de primaire sector, secundaire sector, tertiaire sector en quartaire sector.
De primaire sector is het gedeelte van de economie dat voor grondstoffen en voedsel zorgt. Het gaat dus niet alleen om het opgraven van grondstoffen, maar ook over het produceren en verbouwen van voedsel. Deze sector is belangrijk, omdat de grondstoffen die hier uit voortkomen gebruikt worden om producten mee te produceren. De verwerking van de grondstoffen en het voedsel gebeurt in de secundaire sector.
Voorbeelden van activiteiten binnen de primaire sector:
De secundaire sector heeft betrekking tot de industrie. Hiertoe behoren alle activiteiten en bedrijven die zich bezighouden met de verwerking van de grondstoffen uit de primaire sector. Hieronder valt bijvoorbeeld een fabriek die het voedsel verder verwerkt zodat het in de supermarkt kan liggen. De producten die ontwikkeld worden in de secundaire sector worden vervolgens verkocht in de tertiaire sector.
Andere voorbeelden van activiteiten binnen de secundaire sector zijn:
De tertiaire sector wordt ook wel de sector van de commerciële dienstverlening genoemd. Met commercieel worden bedrijven bedoeld die als doel hebben om winst te maken. Deze bedrijven zorgen dat de producten of diensten worden verkocht aan de consument. In landen met een hoge welvaart, zoals Nederland, is dit de grootste sector in de economie.
Voorbeelden van soorten bedrijven in de tertiaire sector:
De quartaire sector is niet gericht op het maken van winst en wordt daarom ook wel de sector van de niet-commerciële dienstverlening genoemd. Deze sector wordt in tegenstelling tot bovenstaande sectoren niet altijd meegenomen in de onderverdeling van de economie. Ondanks dat speelt de quartaire sector wel een belangrijke rol in de economie.
Voorbeelden uit de quartaire sector:
In deze uitlegvideo worden alle economische sectoren nog eens goed op een rijtje gezet.
De economie wordt verdeeld in sectoren zodat je goed kunt zien welke sectoren het belangrijkst zijn in een land. Daarnaast helpt deze verdeling ook bij het vergelijken van de welvaart tussen landen. De overheid kan dan aan de hand van deze cijfers kijken in welke sectoren ze beter meer of minder kunnen investeren.
Vaak zijn de volgende verdelingen terug te zien:
De economie kan ook nog in andere sectoren onderverdeeld worden. Voorbeelden hiervan zijn: op bedrijfstakniveau, met de Standaard Bedrijfsindeling en met De International Standard Industrial Classification of All Economic Activities.
Economische activiteiten kunnen naast een verdeling op bedrijfstakniveau nóg verder worden onderverdeeld. Je gaat dan dus nog dieper kijken dan de bedrijfstak. Je kijkt dan bijvoorbeeld naar de grootte van bedrijven in die bedrijfstak, of naar de waarde die bedrijven in een bepaalde sector toevoegen.
Deze classificaties zijn dus gedetailleerder dan die van de bedrijfstakken, zodat het makkelijker is om economische analyses en statistieken op te stellen. Er zijn twee formele manieren om economische activiteiten te classificeren:
In de SBI-classificatie wordt de economie door het Centraal Bureau voor de Statistiek onderverdeeld in de categorieën die je in de onderstaande, vereenvoudigde tabel kunt zien. Dit zijn de gegevens van het 3e kwartaal van 2021.
Bedrijfs- takken |
Totaal aantal bedrijven |
Bedrijfs- grootte 1-5 personen |
Bedrijfs- grootte 5-20 personen |
Bedrijfs- grootte 20-50 personen |
Bedrijfs- grootte 50-100 personen |
|
---|---|---|---|---|---|---|
Landbouw, bosbouw en visserij | 76.995 | 71.500 | 4.725 | 580 | 130 | |
Financiële dienstverlening | 103.575 | 100.900 | 2.055 | 340 | 115 | |
Zakelijke dienstverlening | 475.895 | 453.670 | 16.060 | 3.655 | 1.285 | |
Cultuur, sport en recreatie | 119.535 | 116.750 | 2.150 | 405 | 135 |
Uit deze gegevens wordt duidelijk dat de zakelijke dienstverlening het grootste aantal bedrijven had in deze periode. Dit maakt de economie nog inzichtelijker voor onderzoek op microniveau (bedrijfsniveau) of mesoniveau (sectorniveau).
Voor de ISIC-classificatie heeft de Verenigde Naties de activiteiten van de economie in 17 groepen onderverdeeld. De classificatie is vergelijkbaar met de SBI-classificatie van het CBS. De Verenigde Naties heeft veel informatie van verschillende landen. Hierdoor kan er bijvoorbeeld gekeken worden naar welke sector het meeste toevoegt aan de productie en het nationaal inkomen van een land. Zo zullen bedrijven uit de olie-industrie veel waarde toevoegen aan de economie van de Verenigde Arabische Emiraten.
De toegevoegde waarde van een sector is handig bij het doen van voorspellingen op sectorniveau. Het kan helpen bij het voorspellen en verklaren van krapte of ruimte op de arbeidsmarkt in verschillende sectoren. Wanneer er bijvoorbeeld verwacht wordt dat het beter zal gaan met de horeca, is het logisch om aan te nemen dat er veel werknemers in de horeca nodig zullen zijn. Dit kan vervolgens leiden tot krapte op de arbeidsmarkt in de horeca.
De toegevoegde waarde van een sector is goed te zien in onderstaande fictieve tabel.
Toegevoegde waarde j-o-j |
2019p |
2020p |
2021p |
|
---|---|---|---|---|
Handel | 3,7 | -2,5 | 3,5 | |
Gezondheids- en welzijnszorg | 1,7 | 2 | 2 | |
Horeca | 1,3 | -3 | 6 | |
Informatie en communicatie | 2,6 | 2 | 2 | |
Verhuur en overige zakelijke diensten | 3 | -1 | 5 |
Hier wordt het effect van de coronapandemie in de Nederlandse economie op sectorniveau duidelijk. Hieruit blijkt dat de bouw in 2019 het meeste waarde toevoegde aan de economie en de horeca juist het minste. Dit is logisch, omdat de horeca moest sluiten door de maatregelen van de overheid. In 2020 is zelfs een krimp van de meeste sectoren te zien, waaronder de bouw.
Niet alle sectoren krompen. Zo wordt duidelijk dat de informatie- en communicatiesector, en de zorgsector in 2020 groeiden. Dit kwam doordat er veel mensen thuis moesten werken en er veel gevraagd werd van de zorg.
In 2021 is te zien dat het weer beter ging met alle sectoren. Voornamelijk de handel, horeca, verhuur en overige zakelijke diensten groeiden flink. Dit komt omdat in 2021 veel overheidsmaatregelen werden opgeheven.