Het verschil tussen klinkers en medeklinkers
Bij een medeklinker (ook wel consonant genoemd) kan de lucht niet ongehinderd naar buiten komen wanneer je praat. Er is een blokkade door bijvoorbeeld je tong, tanden, keel of lippen. Dit is het geval bij bijna alle letters van het alfabet, behalve de klinkers. Bij een klinker (ook wel vocaal genoemd) kan de lucht dus wél ongehinderd naar buiten komen wanneer je praat. Klinkers zijn de a, e, i, o en u in het alfabet.
Ezelsbruggetjes
Er zijn twee handige ezelsbruggetjes om uit elkaar te houden wat klinkers zijn en wat medeklinkers zijn:
- Als je wil weten wat de klinkers zijn, dan kun je het beeld voor je zien dat je jezelf met een hamer op je hand slaat. Je zegt dan: ‘’Oei, au!’’. Hier zitten alle klinkers in: de a, e, i, o en u. Ook de IJ wordt gezien als klinker. Heel vroeger was de IJ namelijk een dubbele i.
- Als je het lastig vindt om klinkers en medeklinkers uit elkaar te houden, dan kun je ook kijken naar de lengte van de woorden. ‘Medeklinkers’ is langer dan ‘klinkers’. De rij met medeklinkers is ook langer dan de rij met klinkers.
De ‘Y’
De ‘Y’ is een bijzonder geval. Soms is het een klinker en soms een medeklinker. Als je de Y uitspreekt als een ‘i/ie’, dan is het een klinker, maar spreek je de Y uit als een ‘j’, dan is het een medeklinker. Kijk maar eens naar de volgende woorden:
‘Y’ als klinker
Baby
Symbool
Pony
Penalty
‘Y’ als medeklinker
Yoghurt
Yoga
Yahtzee
Yeti
Bij woorden zoals cowboy, hockey en spray is het niet duidelijk of de Y een klinker is of niet. Hier zijn dan ook geen duidelijke afspraken over gemaakt. De lettercombinaties OY, EY en AY komen namelijk niet voor bij Nederlandse woorden, maar alleen bij Engelse leenwoorden.
Schrijfwijze
Wanneer je een klinker langgerekt uitspreekt, schrijf je daarna maar één medeklinker. Spreek je een klinker kort uit, dan schrijf je daarna een dubbele medeklinker. Vergelijk de volgende woorden maar eens:
Lange klank
Ramen
Knopen
Legen
Kopen
Korte klank
Rammen
Knoppen
Leggen
Koppen
Verschil tweetekenklank en tweeklank
Hoewel tweetekenklank en tweeklank erg op elkaar lijken, betekenen deze begrippen niet hetzelfde. Op de basisschool leren leerlingen al wat een tweetekenklank is. Een tweeklank komt pas aan bod tijdens taalkunde (in sommige gevallen op het voortgezet onderwijs, in andere gevallen tijdens een vervolgstudie in deze richting). Het verschil is als volgt:
- Een tweetekenklank is een samentrekking van twee klinkers die zo een nieuwe klank vormen. Denk bijvoorbeeld aan au, eu, ie of oe. Na een tweetekenklank schrijf je géén dubbele medeklinker: meiden, lijken, boeken, vrienden, meubel, vuisten, gebouwen.
- Een tweeklank (ook wel diftong genoemd) is een samentrekking van twee klinkers binnen een lettergreep, waarbij de uitspraak van de klank verandert. Spreek de tweeklank in het woord ‘kauwen’ maar eens overdreven uit. Je begint met een ‘a’ zoals in kat, maar je eindigt met een ‘oe’ zoals in koe.
Video
Wil je het verschil tussen klinkers en medeklinkers nog een keer zien op video? Check dan onderstaande video.
