Gratis verzending vanaf 30 euro
Digitaal te lezen in de app
Onregelmatigheden tijdens het eindexamen
Geef maar toe: je hebt vast wel eens geduimd dat het lastige examen van de volgende dag op magische wijze niet door zou gaan. Je zou er alles aan doen om ervoor te zorgen dat het examen zou worden afgelast. En guess what? Voor sommige examenleerlingen in Nederland is die wens uitgekomen! Dit werd veroorzaakt door onregelmatigheden tijdens het centraal eindexamen. Maar wat gebeurt er dan precies? In dit artikel leggen we je er alles over uit.
Wat zijn onregelmatigheden tijdens het eindexamen?
Onregelmatigheden tijdens het eindexamen zijn omstandigheden waardoor het eindexamen van één of meerdere eindexamenleerlingen (deels) ongeldig verklaard kan worden. Onregelmatigheden kunnen in allerlei soorten en maten voorkomen. Hieronder hebben we een aantal voorbeelden van onregelmatigheden op een rijtje gezet:
- Spieken.
- Onrechtmatig gebruik van hulpmiddelen (of géén toegang tot de juiste hulpmiddelen).
- Het niet voorlezen van errata door de examinatoren.
- Geluidsoverlast tijdens het examen.
- Brandalarm dat afgaat tijdens het examen.
- Uitlekken van het eindexamen (of de antwoorden hiervan).
Dit is slechts een greep uit de mogelijke onregelmatigheden die voor kunnen komen tijdens je eindexamen. Het lijkt in het begin misschien fijn dat het examen niet doorgaat, maar het kan ook een hoop gedoe opleveren. Denk maar aan het uitstellen van je diploma-uitreiking, opnieuw de stress ervaren voor hetzelfde examen of langer in spanning zitten omdat je niet weet of je geslaagd of gezakt bent. De meeste onregelmatigheden heb je niet in eigen hand.
Wie bepaalt of er sprake is van onregelmatigheden?
De school en/of de onderwijsinspectie bepalen of er sprake is van onregelmatigheden tijdens de eindexamens.
In de basis zijn alle regels over onregelmatigheden opgesteld door de onderwijsinspectie. Waardoor zij in principe bepalen wat er in zo een geval gebeurt. Echter, het is voor de onderwijsinspectie veel te veel werk om alle gevallen te behandelen. Stel je maar eens voor dat er tientallen scholen tegelijkertijd bellen over een spiekende leerling. In dit soort gevallen mag de school zelf bepalen of er sprake is van een onregelmatigheid. Hierbij volgen ze wel alle instructies die zijn opgesteld door de onderwijsinspectie en het College van Toetsen en Examens (CvTE).
Wanneer er sprake is van een andere, zwaardere, vorm van onregelmatigheid, dan dient de school direct contact op te nemen met de onderwijsinspectie. Wanneer er bijvoorbeeld een brandalarm afgaat in de examenzaal, zullen alle examenleerlingen de zaal moeten verlaten. In dit geval dient de school alle belangrijke informatie door te geven aan de onderwijsinspectie. Bij belangrijke informatie kun je denken aan of de leerlingen moesten evacueren, of de leerlingen de mogelijkheid hebben gehad om met elkaar te spreken en uiteraard details over wat de onregelmatigheid precies inhield.
Wanneer dezelfde onregelmatigheid voor meerdere vakken, meerdere examenklassen of op meerdere scholen voorkomt, dan kan de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs maatregelen nemen.
Wat zijn de gevolgen van onregelmatigheden tijdens het eindexamen?
Er zijn verschillende grote en kleine gevolgen van onregelmatigheden voor de leerlingen die het examen moeten afleggen. Echter, de gevolgen zijn geheel afhankelijk van de onregelmatigheid die plaatsvindt. Hieronder benoemen we verschillende gevolgen die eindexamenleerlingen zouden kunnen ondervinden bij onregelmatigheden:
Eén eindexamenkandidaat wordt uitgesloten van centraal eindexamen
Uitsluiting van één eindexamenkandidaat is vaak het geval wanneer deze betrapt wordt op spieken, of wanneer een eindexamenkandidaat langer dan 30 minuten te laat is voor het eindexamen. In dit geval moet de leerling zich tegenover de directeur van zijn of haar school verantwoorden. De directeur bepaalt vervolgens of de leerling geheel wordt uitgesloten van het betreffende examen.
Een deel van de eindexamenkandidaten dient het examen opnieuw af te leggen
Het opnieuw afleggen van het eindexamen door een deel van de examenkandidaten kan voorkomen wanneer zij bijvoorbeeld een examen van het verkeerde niveau hebben ontvangen, of wanneer er achteraf blijkt dat er door de correctors met een deel van de examens is gesjoemeld. Denk hierbij aan het aanpassen van antwoorden in het vóór- of nadeel van de eindexamenkandidaten. In deze gevallen zijn de leerlingen zelf onschuldig en mag het examen in het tweede tijdvak opnieuw worden afgelegd. Dit telt dan als kans 1. In het derde tijdvak kunnen deze leerlingen dan het herexamen maken.
Een alternatief is dat er voor een deel van de vragen geen punten fout of goed gerekend worden. Het cijfer geldt dan enkel voor de overige vragen van het examen. Dit gaat in overleg met de eindexamenkandidaat en wordt pas bepaald wanneer het cijfer bekend is.
Alle eindexamenleerlingen dienen het eindexamen opnieuw af te leggen
In sommige gevallen dienen alle kandidaten in de examenzaal het eindexamen opnieuw af te leggen. De oorzaak hiervan kan zijn dat het examen ongeldig is verklaard vanwege (geluids)overlast, iemand die onwel wordt in de zaal, een ICT-probleem of bijvoorbeeld een stroomstoring. In veel gevallen gaat het hier dan om overmacht, maar het kan ook de verantwoordelijkheid van de school zijn. Denk hierbij aan het onjuist uitdelen van hulpmiddelen of het ontbreken van de juiste hulpmiddelen.
In een extreem bijzonder geval kan het eindexamen van een bepaald vak voor alle eindexamenleerlingen in Nederland ongeldig verklaard worden. Redenen hiervoor kunnen zijn dat de antwoorden van te voren uitgelekt zijn, een landelijke ov-staking of cruciale fouten in het examen. Echter, dit zal bijna nooit voorkomen. Het is namelijk organisatorisch gezien erg lastig om dit voor alle examenleerlingen in Nederland te regelen.
Voorbeelden van onregelmatigheden op scholen
Onregelmatigheden kunnen in alle soorten en maten voorkomen. In de protocollen van de onderwijsinspectie staan veel scenario’s genoteerd, waar allemaal rekening mee gehouden moet worden. Gelukkig komen er zelden zeer grote onregelmatigheden voor, die ervoor zorgen dat eindexamens landelijk opnieuw moeten worden gemaakt. Tóch is het wel eens voorgekomen. Hieronder hebben we een aantal voorbeelden van onregelmatigheden op een rijtje gezet die écht hebben plaatsgevonden:
Examens ongeldig verklaard en schadevergoeding door verkeerde administratie van school
Op een middelbare school in Maastricht werden de examens van 350 leerlingen ongeldig verklaard. De school had de cijfers van de leerlingen, die ze gedurende het jaar hadden behaald, niet of onjuist genoteerd. Hierdoor hadden sommige leerlingen eigenlijk helemaal geen eindexamen mogen doen. Doordat de examens ongeldig werden verklaard, liepen veel leerlingen hun vakanties en feestjes mis. Uiteindelijk werd er zelfs bepaald dat 121 leerlingen een schadevergoeding van €1.000 per persoon kregen!
Examens ongeldig verklaard door diefstal
In 2013 zijn er op een Rotterdamse middelbare school meerdere examens gestolen en daardoor ongeldig verklaard. Alle HAVO- en VWO-leerlingen op de school moesten de betreffende examens opnieuw maken. Doordat de informatie alleen binnen de school was verspreid, hoefden de andere examenkandidaten in Nederland de examens niet opnieuw te maken. In de Tweede Kamer werd gesproken over “de grootste examenfraude ooit”.
Examens stilgelegd door duif in de examenzaal
Het eindexamen Engels werd in 2015 op een middelbare school in Amsterdam tijdelijk stilgelegd. Er was namelijk een duif de examenzaal ingevlogen. In eerste instantie wilden de examinatoren het examen door laten gaan. Echter, toen de duif heen en weer begon te vliegen en een kleine boodschap loosde, werd ervoor gekozen om het examen in een andere ruimte voort te zetten. Het verplaatsen van de leerlingen werd onder strikte begeleiding van de school gedaan. Zo kon er geen overleg plaatsvinden.
Examens ongeldig door afgaan van het brandalarm
Op een middelbare school in Vught ging tijdens het VMBO-examen Duits het brandalarm af. De kantinemedewerker had de broodjes namelijk te lang in de oven laten liggen. Doordat het brandalarm afging, moest de examenzaal ontruimd worden. Tijdens deze ontruiming hadden de kandidaten de kans om met elkaar te overleggen, waardoor het examen ongeldig is verklaard. Elf kandidaten hadden het examen al af en ingeleverd. Die examens zijn wél geldig verklaard.
Ondanks alle voorbereidingen en strikte regels kan er dus altijd iets fout gaan, waardoor de examens in gevaar komen. Zekerheid heb je dus nooit, behalve als je in Zuid-Korea leeft: het hele land wordt daar tijdens de eindexamens stilgelegd. Vliegtuigen mogen niet meer opstijgen, auto’s moeten van de straat blijven en leerlingen die te laat dreigen te komen, krijgen een politie-escorte! Dan zouden onregelmatigheden toch niet meer voor moeten kunnen komen..
