Risico en verzekeren

Als je een auto hebt, loop je het risico dat je daarmee schade oploopt. De auto kan stuk gaan. Om te voorkomen dat je in dit geval veel geld moet betalen kun je ervoor kiezen om je te verzekeren. Je kunt dan geld terugkrijgen van je verzekeraar om de kosten te betalen. Je kunt met verschillende verzekeringen veel verschillende zaken verzekeren. Sommige verzekeringen zijn verplicht, zoals in Nederland de zorgverzekering, en andere zijn vrijwillig. Op deze pagina lees je meer over risico’s en hoe je je daartegen kunt verzekeren.

Wat zijn risico’s in de economie?

Risico is de kans op een gebeurtenis met een negatieve impact. In het leven loop je altijd risico. Je kunt ziek worden, je bezittingen kunnen stuk gaan en nog heel veel andere dingen kunnen verkeerd gaan. In de economie kijk je bij risico vooral naar gebeurtenissen met een negatieve financiële impact. Risico gaat in de economie dus vooral om het risico dat je loopt om geld kwijt te raken. Als je fiets kapot gaat, raak je geld kwijt omdat je je fiets moet repareren, en als je ziek wordt kost dit geld omdat je dan zorgkosten moet betalen.

Er zijn twee soorten risico’s: vrijwillige risico’s en onvrijwillige risico’s. Vrijwillige risico’s zijn risico’s die je kunt vermijden. Stel je voor dat je op skivakantie gaat en daarbij je been breekt. Dit is een vrijwillig risico: je had ook niet kunnen gaan skiën. Bij vrijwillige risico’s neem je een bewuste keuze om een risico te lopen. Als je gaat skiën neem je bewust het risico om geld kwijt te raken, doordat je weet dat je in het ziekenhuis kunt belanden. Onvrijwillige risico’s zijn risico’s die je niet kunt vermijden. Een voorbeeld hiervan is ziek worden: bij de meeste ziektes neem je niet bewust het risico om ziek te worden.

Risico’s kunnen hoog en laag zijn. In de economie heb je een hoog risico als de kans dat je geld kwijt raakt hoog is. Het risico wordt hoger als je meer vrijwillige risico’s neemt. Zo heb je een hogere kans om schade aan je auto op te lopen als je onvoorzichtiger rijdt. Ook is je risico hoger als je meer last hebt van onvrijwillige risico’s. Iemand met een slechtere gezondheid heeft een hogere kans om ziek te worden en daardoor zorgkosten te moeten betalen. Als je een laag risico hebt, heb je een lagere kans om geld kwijt te raken. Je neemt dan weinig vrijwillige risico’s en hebt ook weinig onvrijwillige risico’s.

Wat zijn verzekeringen?

Om risico tegen te gaan kun je ervoor kiezen om je te verzekeren. Als je een verzekering afsluit dekt een verzekeraar voor een bepaalde periode je risico. Een verzekeringsmaatschappij betaalt dan de kosten die je oploopt als een gebeurtenis met negatieve financiële gevolgen zich voordoet. Als je bijvoorbeeld schade krijgt aan je auto, betaalt de verzekeraar een gedeelte van de schade, of zelfs de volledige schade. Bij een zorgverzekering betaalt de verzekeraar je zorgkosten, of een gedeelte daarvan. Als je kosten hebt die gedekt kunnen worden door de verzekeraar dien je een claim in, waarna de verzekeraar besluit of deze kosten wel of niet gedekt worden.

In ruil voor het dekken van je risico betaal je een premie aan de verzekeringsmaatschappij. Dit is een geldbedrag dat je periodiek aan de verzekeringsmaatschappij betaalt. Voor je zorgverzekering betaal je bijvoorbeeld een maandelijkse premie. Je betaalt dan iedere maand een vast bedrag aan de verzekeringsmaatschappij. In ruil hiervoor dekt de verzekeringsmaatschappij je risico.

Om niet failliet te gaan, moet de verzekeraar ervoor zorgen dat de inkomsten die worden ontvangen uit premies net zo hoog of hoger zijn dan de kosten die worden uitgekeerd. Twee problemen die zich hierbij voordoen zijn die van averechtse selectie en moral hazard. Deze problemen kunnen ervoor zorgen dat de verzekeraar niet in staat is om net zoveel geld binnen te krijgen als uit te keren.

Wat is het verschil tussen sociale verzekeringen en individuele verzekeringen?

Er zijn twee soorten verzekeringen: sociale verzekeringen en individuele verzekeringen.

Sociale verzekeringen zijn verzekeringen die voor iedereen verplicht zijn. Een voorbeeld hiervan is de zorgverzekering in Nederland. In Nederland is het verplicht om een zorgverzekering te hebben. Er is sprake van verplichte solidariteit: iedereen betaalt een zorgpremie, zodat de verzekeraars genoeg geld binnenkrijgen om alle zorgkosten te betalen. Hierdoor wordt averechtse selectie vermeden: het is niet mogelijk voor mensen met een laag risico om zich niet te verzekeren, omdat in de wet staat dat iedereen zich moet verzekeren. Als er in de wet staat dat het voor mensen verplicht is om zich te verzekeren is er sprake van collectieve dwang. Andersom is het voor verzekeraars verboden om mensen die zich willen verzekeren te weigeren. Iedereen kan bij iedere verzekeringsmaatschappij een verzekering afsluiten. Mensen met een hoog risico, zoals mensen met een chronische ziekte, kunnen niet geweigerd worden. Sociale verzekeringen worden ook wel volksverzekeringen genoemd, omdat het hele volk zich verzekert. Dit leidt tot risicospreiding: iedereen in Nederland is verzekerd. Ziek worden is een onvrijwillig risico: je kunt nooit zeker weten dat je niet ziek wordt. Doordat er collectieve dwang is, is iedereen verzekerd en kan iedereen die ziek wordt kosten gedekt krijgen door de verzekeraars.

Naast sociale verzekeringen zijn er ook individuele verzekeringen. Dit zijn verzekeringen die niet verplicht zijn. Iedereen kan zelf beslissen of zij wel of niet een individuele verzekering willen afsluiten. Een voorbeeld hiervan zijn aanvullende verzekeringen bij je zorgverzekering. Je kunt bijvoorbeeld zelf beslissen of je je tandartskosten wel of niet wilt verzekeren. Alle verzekeringen waarvan je zelf kunt beslissen of je ze af wilt sluiten zijn individuele verzekeringen. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om een inboedelverzekering of levensverzekering af te sluiten.

Je kunt veel verschillende dingen verzekeren en de verzekeringsmaatschappij kan verschillende voorwaarden stellen aan je verzekering. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een eigen risico. Als je een eigen risico hebt, betaal je een gedeelte van de kosten die je maakt zelf. Als je bijvoorbeeld schade hebt aan je auto betaal je een bepaald bedrag van deze schade zelf en betaalt de verzekeraar de rest. Door een eigen risico in te voeren hoopt de verzekeraar dat je je voorzichtiger zal gedragen, waardoor je minder schade zult hebben. Ook kan de hoogte van de premie verschillen en kan er sprake zijn van een bonus-malussysteem. Hierbij krijg je een korting op je premie als je geen claim indient.

Wat is risico-avers?

Als iemand risico-avers is, probeert die persoon risico’s tegen te gaan. Een risico-avers persoon probeert de kans om geld kwijt te raken zo klein mogelijk te maken. Risico-averse mensen zullen proberen om weinig vrijwillige risico’s te nemen. Iemand die risico-avers is, zal dus minder snel gaan skiën of meedoen aan een motorcrosswedstrijd. Als iemand minder vrijwillige risico’s neemt, wordt deze persoon meer risico-avers.

Een andere manier waarop iemand risico’s tegen kan gaan is door zich meer te verzekeren. Als je verzekerd bent heb je een minder grote kans om ineens geld kwijt te raken, doordat de verzekeraar kosten die je maakt zal dekken. Een risico-avers persoon zal er dus eerder voor kiezen om zich te verzekeren. Risico-averse mensen zullen dus eerder een individuele verzekering afsluiten dan mensen die niet risico-avers zijn. Ook zal een risico-avers persoon kiezen voor een verzekering met een zo laag mogelijk eigen risico. De kans op het ineens kwijtraken van een grote hoeveelheid geld is dan kleiner.

Naast risico-averse mensen zullen ook mensen met een hoog risico er eerder voor kiezen om zich te verzekeren. Iemand met een ernstige ziekte of zwakke gezondheid zal er bijvoorbeeld eerder voor kiezen om een aanvullende verzekering bij de zorgverzekering af te sluiten. Deze mensen hebben een hoger risico om kosten te maken en zullen zich hierdoor eerder willen verzekeren.

Video

Wil je nog een samenvatting op video zien over risico's in de economie? Kijk dan onderstaande video van OsAcademie.