Bestuiving

Bij bestuiving denk je al snel aan bloemetjes en bijtjes. And guess what? Je zit in de goede richting! Bloemen, insecten en de wind zijn namelijk verantwoordelijk voor bestuiving. Dat maakt hen ook nog eens super belangrijk; maar liefst 35% van onze voedingsindustrie is afhankelijk van bestuiving! Maar hoe werkt bestuiving nu precies? Dat lees je in dit artikel!

Wat is bestuiving?

Bestuiving is het overbrengen van stuifmeelkorrels vanuit de meeldraden naar de stamper van een bloem. Dit proces zorgt ervoor dat bloemen en zaadplanten zich kunnen voortplanten. Het is belangrijk om te onthouden dat de bloem wel van dezelfde soort moet zijn. Anders is er namelijk geen sprake van bestuiving.

Er zijn twee soorten bestuiving: zelfbestuiving en kruisbestuiving. Zelfbestuiving is het proces waarbij de bloem zichzelf bestuift, en kruisbestuiving is het proces waarbij de stuifmeelkorrel van de ene bloem terechtkomt op een andere bloem van dezelfde soort.

Bestuiving kan op drie manieren plaatsvinden:

• Door de plant zelf (zelfbestuiving)
• Door insecten (kruisbestuiving)
• Door de wind  (kruisbestuiving)

Wat is bevruchting?

Bevruchting is het verschijnsel waarbij de stuifmeelkorrel en de eicel bij elkaar terechtkomen en samensmelten. Stuifmeelkorrels zijn de mannelijke geslachtscellen van een plant en worden gemaakt in de helmknoppen. De eicel is  een vrouwelijke geslachtscel en bevindt zich in de stamper, het vrouwelijke gedeelte van de plant. In de stamper kunnen zich één of twee eicellen bevinden.

Wat is het verschil tussen bestuiving en bevruchting?

Bestuiving en bevruchting zijn twee verschillende processen. Bevruchting is het daadwerkelijke samensmelten van een stuifmeelkorrel met de eicel. Bestuiving is daarentegen slechts het proces waarin de stuifmeelkorrel naar de eicel wordt toegebracht. Bestuiving kan leiden tot bevruchting. Na de bevruchting ontstaat er vervolgens een vrucht, zoals een appel, peer of framboos.

Wat is insectenbestuiving?

Insectenbestuiving is de bestuiving van een bloem door insecten. Bloemen waarbij insectenbestuiving plaatsvindt, hebben vaak grote en gekleurde kroonbladeren. Ze bevatten nectar. Dit is een suikerhoudende stof in bloemen die ervoor zorgt dat ze lekker ruiken. De nectar, evenals de meeldraden en stampers, bevinden zich diep in de bloem, zodat de insecten de bloem echt in moeten kruipen.

Door deze trucjes worden de insecten naar de bloem toe gelokt. Hoe meer insecten er bij een bloem aanwezig zijn, hoe meer kans op bestuiving en dus ook op bevruchting.

Bijen zijn misschien wel de meest bekende ‘bestuivers’, maar ook kevers, vlinders, motten en vliegen zijn belangrijk voor de bestuiving van bloemen. Deze insecten leven vaak in een ecosysteem met verschillende soorten bloemen.

Wanneer één van deze insecten op een bloem gaat zitten om de nectar op te zuigen, blijven er stuifmeelkorrels aan het lijfje van het insect hangen. Wanneer hij er genoeg van heeft, vliegt hij weer verder naar de volgende bloem. Doordat het insect zo diep in de bloem moet kruipen, laten de stuifmeelkorrels los van zijn vacht. Als de bloem van dezelfde soort is, heeft er bestuiving plaatsgevonden.

Waarom zijn bijen zo belangrijk?

Bijen zijn belangrijke insecten als het gaat om bestuiving. Ongeveer 80% van alle eetbare gewassen zijn namelijk afhankelijk van de bij. Als de bij zou uitsterven, veroorzaakt dit daarom een enorm groot probleem voor onze voedingsindustrie.

Elk jaar krimpt de bijenpopulatie, wat een gevaar kan vormen voor onze gewassen. De krimp van de bijenpopulatie heeft meerdere oorzaken:

• Boeren maken vaak gebruik van bestrijdingsmiddelen om zo insecten weg te houden bij hun gewassen. Deze bestrijdingsmiddelen bevatten vaak gif, waardoor bijen kunnen overlijden.
• Omdat er steeds meer groen wordt weggehaald en mensen veel tegels leggen in hun tuin is er minder voedsel beschikbaar voor de bij.
• Overmaat aan stikstof.
• Verminderde weerstand van bijen, bijvoorbeeld door meer ziektes.

Wat is windbestuiving?

Windbestuiving is de bestuiving van een bloem door de wind. Planten waarbij windbestuiving plaatsvindt, worden niet bezocht door insecten. Hierdoor moeten de stuifmeelkorrels zich op een andere manier zien te verspreiden. Windbloemen hebben vaak kleine groene kroonbladeren en bevatten geen nectar, maar wat ze wel hebben zijn meeldraden en een stamper die uitsteken. Op die manier hoeven ze geen insecten te lokken.

De stuifmeelkorrels kunnen makkelijk overgebracht worden door de wind doordat de meeldraden uitsteken. Bij een windvlaag laat de plant dan veel stuifmeelkorrels vrij (nog veel meer dan bij de insectenbloemen). Deze korrels verspreiden zich in de hoop om op een andere plant van dezelfde soort terecht te komen. Echter, het grootste gedeelte van de stuifmeelkorrels gaat verloren, omdat deze niet op een andere plant terechtkomen.

Doordat de stamper zich ook buiten de bloem bevindt, kan bestuiving in principe makkelijker plaatsvinden. Maar als er dagen achter elkaar weinig tot geen wind staat, kan het voorkomen dat er geen bestuiving plaats kan vinden. Dit maakt windbestuiving een onzekere vorm van bestuiving. Om deze reden proberen sommige boeren de windbloemen een handje te helpen door er insecten op los te laten. Zo proberen ze hun oogst te verbeteren.

Video

Wil je ook nog een video zien waarin wordt uitgelegd hoe bestuiving en bevruchting werken? Kijk dan onderstaande video.